فرهنگ اصفهان

نوع و روش : سياسي ـ خبري ـ اجتماعي ـ فرهنگي، اقتصادي
مدير : ميرزاتقي خان سرتيپ حكيم‏باشي ظل‏السلطان
تاريخ انتشار : 1296 هـ .ق
محل انتشار : اصفهان
فاصله انتشار: هفتگي
سردبير : عبدالرحيم خوشنويس “افسر“
وابسته به : دولت
 


 روزنامة فرهنگ در اصفهان به مديريت “ميرزاتقي خان سرتيپ حكيم‏باشي ظل‏السلطان“ تاسيس و شمارة اول آن در 4 صفحه به قطع بزرگ در مطبعه سنگي (دارالطباعة دروازه دولت) طبع و در تاريخ 2/ جمادي‏الاول/ 1296هـ .ق مطابق با 24/ آوريل / 1879م و 15/ ارديبهشت /851 منتشر شد.
اين روزنامه هفته‏اي يكبار، روزهاي پنجشنبه منتشر مي‏شد و وجه اشتراك آن، ساليانه دو تومان بود كه در دو قسط گرفته مي‏شد و قيمت اعلانات نيز سطري 1000 دينار بود.
روزنامة فرهنگ به خط نستعليق و با كاغذ بسيار خوب منتشر و تحرير آن به عهدة “ميرزا عبدالرحيم خوشنويس، متخلص به افسر“ ــ از خطاطان معروف اصفهان ــ بود. او در هر شماره نام خود را در انتهاي صفحه چهارم مي‏نوشت. هر صفحه روزنامه داراي 3 ستون بود و از همان شمارة اول، صفحات اول ـ سوم روزنامه، داراي پاورقي.
شمارة اول روزنامه، با مقاله افتتاحيه شروع مي‏شود كه در آن پس از دعا براي سلامتي شاه و بقيه، يك صفحه راجع به فوايد و تعريف از روزنامه، نوشته شده و بعد عنوان مي‏شود كه شايد در جرايد ديگر، مؤلفين و روزنامه‏نگاران مجبور به ذكر تملقاتي از اعيان بزرگان و وزرا و امنا و... باشند. اما در روزنامة فرهنگ اين مسئله وجود ندارد و احدي مجبور به گفتن و نوشتن اين جملات نمي‏باشد. علاوه بر آن به جز اخبار اصفهان، يزد، بروجرد، خوانسار و گلپايگان، هميشه آخر هر صفحه به بيان مطالب و مسائل “بديع و صنايع و فنون متاخرين و جملات حكما و فضلاي اروپا خواهد پرداخت، تا آنكه طالبين علوم و سالكين جادة تربيت نيز از آن محظوظ و بهره‏مند گردند.“
پس از ذكر مقالة‌ افتتاحيه، اخبار داخله آمده كه به وقايع اصفهان و نرخ ماكولات و ساير اجناس شهري پرداخته و سپس “اخبار تلگرافيه خارجه“ و “اخبار مختلفه“ در 3 ستون صفحه و آخر بيان شده.
پاورقي‏هاي روزنامه از رساله‏هاي مختلفي تشكيل شده، از جمله: رساله‏اي مربوط به “استقلال بر حركت زمين“ نوشته مدير روزنامه، كه از همان شمارة اول چاپ گرديده و در مقدمه ذكر شده ك به درخواست “مردمان دانشمند“. اين رساله ذيل هر صفحه چاپ مي‏شود.
سال اول روزنامه با انتشار شمارة 39 خاتمه مي‏يابد و سال دوم با شمارة 40 در تاريخ 18/ ربيع‏الثاني/ 1297 شروع مي‏شود. در اين سال تغيير مختصري در سرلوحة روزنامه داده شد. بدين ترتيب كه كلمه “فرهنگ“ در بالاي سرلوحه به خط نسخ درشت و در زير آن كلمه “اصفهان“ و در دو طرف، قيمت اشتراك و تاريخ انتشار، درج گرديد.
روزنامه فرهنگ مدت ده سال در اصفهان مرتب منتشر شد و دورة كامل آن به انتشار كتاب “تاريخ جرايد و مجلات ايران“ در كتابخانه دبيرستان صارميه موجود است.

موجودي : (1305-1303، 1300-1297)
 









 













 
www.iichs.org