پرورش

نوع و روش : سياسي ـ خبري ـ اجتماعي
مدير : علي‏محمد خان پرورش كاشاني
تاريخ انتشار: 1318هـ .ق
محل انتشار : قاهره
فاصله انتشار: هفتگي
 

 روزنامه پرورش در شهر قاهره به زبان فارسي به مديري “ميرزاعلي‏محمد پرورش“ تاسيس و شماره اول آن در 16 صفحه به قطع وزيري چاپ و در تاريخ 10/صفر/ 1318ق مطابق با 8/ژوئن / 1900م منتشر گرديد.
روي جلد، نام روزنامه پرورش و در زير آن سال تاسيس به قمري و ميلادي و در زير سال تاسيس اين عبارت درج گرديده است: “ اين روزنامه آزاد است و هفته‏اي يك بار، روز جمعه طبع مي‏شود، منظور از كلمة آزاد اين است كه : روزنامه‏اي آزاد است كه دولت و يا حكام وقت در ولايات در طبع آن دخالتي نداشته و روزنامه به دست اشخاص غيردولتي اداره مي‏شده است.
ساير خصوصيات نيز در دو طرف عنوان روزنامه نوشته مي‏شد از جمله: قيمت آبونه ساليانه در ايران 4 تومان، قفقاز 10 منات، ممالك عثماني 4 مجيدي، مصر 4 ريال، عنوان مراسلات : علي‏محمد پرورش. صندوق المخصوص نمرة 439.
(Mirza Ali Mohammad Khan Parvareche: la Boi to especial N. 439, Cair (Egypte).
در مقاله اول روزنامه تحت عنوان “تشكر و امتنان“، علي‏محمد عنوان مي‏كند كه به علت بعضي ناملايمات گوشه ديگري اختياركرده و به دليل اصراري كه مي‏شده تصميم به انتشار روزنامه پرورش مي‏گيرد. دوستانش كه مطلع مي‏شوند از او دعوت به عمل مي‏آورند كه به محل آنها برود. علي‏محمد نيز بعد از تشكر چنين مي‏نويسد: “مشتركين پرورش را بشارت مي‏دهيم كه پس از طي مذاكرات، ادارة روزنامه را به لندن يا پاريس يا برلن پايتخت آلمان نقل خواهيم كرد.“
لازم به ذكر است كه منظور از ناملايمات، اختلافي است كه بين مدير پرورش و مدير روزنامه ثريا روي داد و باعث جدايي اين دو از يكديگر و تاسيس روزنامه پرورش توسط علي‏محمد كاشاني شد. مطلب ديگر اينكه با وجود وعده‏اي كه وي دربارة محل انتشار پرورش به لندن يا پاريس يا برلن داد، هيچگاه اين وعده صورت عمل به خود نگرفت و در طول مدت انتشار، پرورش در مصر منتشر شد.
سبك و سياق مندرجات روزنامه پرورش مانند روزنامه ثريا است، كه عبارت بود از: يك سرمقاله كه معمولاً تحت عنوان “سياسي“ نوشته مي‏شد، سپس اخبار خارجي و مختصري از اخبار مربوط به ايران و مقالات مختلف راجع به اوضاع ايران، از خصوصيات اين روزنامه، ذكر فهرست مندرجات هر شماره، در ستون اول صفحه اول است، كه اين روش، سرمشق بعضي از جرايد آغاز مشروطيت قرار گرفت و آنها هم فهرست مندرجات هر شماره را در ستون اول چاپ مي‏كردند.
براي نمونه فهرست مندرجات شمارة اول پروش ذكر مي‏شود:
“ تشكر و امتنان ـ عرفت الله بفسخ الغرايم ـ سياسي تلگرافات دارالسعاده “
“ اسلامبول ـ برتوريا ـ نقل از روزنامه ثريا ـ پرورش ـ السپوزيسيون “
“ روياي غريب و مكاشفه عجيب ـ فخيلت انسانيت و حسن معاشرت قاهره مصر. “
پرورش مانند روزنامه ثريا يكي از روزنامه‏هاي بسيار مفيدي است كه تاكنون به زبان فارسي منتشر شده و به سهم خود كمكهاي گرانبهايي در بيداري ايرانيان و آماده ساختن آنها بر درخواست مشروطيت نموده است. در واقع پرورش خبر “چند روزنامه فارسي است كه كمتر تاكنون نظير آنها پيدا شده و از لحاظ آشنا ساختن مردم ايران به اوضاع جهان، گامهاي بزرگ و مفيدي برداشته است.
از روزنامه پرورش تا شمارة 28 سال اول يعني سال 1318هـ .ق در دست است، سبك مندرجات و قطع روزنامه در طول مدت انتشار، يكسان است و تنها تغييري كه در آن روي داد، روز انتشار است كه پس از مدتي به جاي روزهاي جمعه، روزهاي دوشنبه منتشر مي‏شد.
لازم به ذكر است كه پس از آنكه مدتي ورود روزنامه پرورش از طرف امين‏السلطان به داخل ايران ممنوع شد، بالاخره روزنامه تا شمارة 33 منتشر و پس از توقيف، مدير آن در اواخر سال 1320ق درگذشت.

موجودي : (1318هـ .ق)
 









 












 
www.iichs.org