دیگر مطالب خواندنی این شماره  

 زنان و جامعه                                                                              

زنان در انقلاب مشروطه

جنبش زنان در دوره قاجار ايدئو لوژي اسلامي داشت. در ايدئولوژي اسلامي زنان داراي حقوق مستقل از مردان مي باشند و اين حقوق در ميان قشر درس خوانده شهري كمابيش مراعات مي شد. در موقع بروز نهضتهاي اجتماعي نظير جنبش تنباكوو انقلاب مشروطه زنان هم به عنوان اشخاص مكلفي كه بايد به وظيفه ديني خود عمل كنند پا به پاي مردان در پيروي از مراجع ديني خويش مي كوشيدند. قالب رفتاري آنان هم همان قالب هاي مذهبي بود. با حجاب كامل در صحنه حاضر مي شدند و در شكل و فرم هاي مراسم عزاداري به ضجه و ناله و فرياد مي پرداختند و در مساجد تجمع مي نمودند. نقش آنان در پيروزي هاي نهضت هاي ياد شده كم از مردان نبود. زنان اغلب در قالب و نقش پيروان آن جنبش ها ظاهر گرديدند. متأسفانه آثار كم و كيف حضور اين شاخه از جنبش زنان در كتب تاريخي موجود، چندان نيست و به خوبي تشريح نشده است.

انيس الدوله

انيس الدوله (فاطمه) همسر ناصرالدين شاه و يكي از قدرتمندترين و با نفوذترين زنان در حرم شاهي محسوب است. درباره نفوذ او روي شخص شاه چنان اطمينان وجود داشت كه گاه مقامات ايراني و حتي اروپايي براي برخي مقاصد خود متوسل به او مي شدند. وي اولين زن ايراني است كه از طرف چند دولت اروپايي صاحب نشان شد.

شيخ ذبيح الدين محلاتي در كتاب بانوان دانشمند شيعه از وي چنين مي نويسد: بانويي معظمه از بانوان حرم ناصرالدين شاه قاجار است اصليتش از تهران (متولد امامه) و شغل مقدسش سرپرستي ضعفا و زير دستان و عقل و كفايت و كار دانيش ضرب المثل بين مردمان بوده است. او يك قطعه الماس هديه روضه علويه در نجف اشرف نمود و همچنين ضريح مطهر حضرت سيدالشهدا را نقره و پرده مرواريد بافت را هديه حرم مطهر نمود و تاجي كه مرصع به الماس بود هديه روضه حضرت رضا نمود. درهاي مسجد گوهرشاد كه به طرف حرم باز مي شد به دستور او طلاكوب شده و با نقره ترصيع گرديد. ده دكان در مشهد خريد و آن را وقف تعزيه داري سيدالشهدا كرد و قريه كاشنك ]كاشانك[ را براي شاهزاده حسين كه يكي از اولاد ائمه است وقف نمود.

هنگامي كه مرحوم سپهر يك جلد ناسخ التواريخ به نام صديقه كبري نوشت او آن را طبع و مجاناً توزيع نمود. پل لواسان به دستور او ساخته شد.

زماني كه آيت الله ميرزاي شيرازي فتوي به حرمت تنباكو و توتون داد كسي كه قليان ناصرالدين شاه را شكست او بود و در جواب اعتراض شاه؛ كه به دستور چه كسي تنباكو و توتون حرام شده است، گفت: "همان كه مرا به تو حلال نموده است."

وي با وجود آن كه نازا بود تا آخر عمر در حرم شاهي به عزت زندگي نمود.