سهيلا عين‌الله‌زاده

آيت‌الله دکتر محمد مفتح در 27 خرداد 1307 در يک خانواده مذهبي در همدان متولد شد. اولين معلم او شيخ محمود بود. وي پس از طي تحصيلات مقدماتي در حوزه همدان راهي حوزه علميه قم شد و در محضر بزرگان و فقهاي شيعه به کسب علم پرداخت. همزمان با احراز درجه اجتهاد موفق به اخذ درجه دکتراي الهيات از دانشکده الهيات و معارف اسلامي دانشگاه تهران شد. مبارزات سياسي خود را با شروع نهضت امام خميني آغاز کرد. ضمناً به ساماندهي و هدايت طلاب همداني مقيم حوزه علميه قم و انقلابيون همدان اقدام کرد. با قيام امام خميني در سالهاي 1341-1343 ؛ در منابر و مجالس عمومي به انتقاد و افشاگري عليه دولت و رژيم شاه پرداخت که بارها موجب دستگيري، تبعيد و سرانجام ممنوع‌المنبر شد. پس از ممنوعيت از منبر در فعاليتهاي خود، شيوه‌اي نو اتخاذ کرد که تمرکز فعاليتهاي فرهنگي در دانشکده الهيات و معارف اسلامي و مسجد جاويد از آن جمله بود، چنانکه پس از سخنراني آيت‌الله العظمي خامنه‌اي در مسجد جاويد هر دو دستگير شدند و مسجد نيز تعطيل گرديد.

در آستانه اوج‌گيري نهضت اسلامي يعني سالهاي 55-56، امامت جماعت مسجد قبا شد که در جريان انقلاب اسلامي يکي از مهمترين کانونهاي هدايت و سازماندهي بود. دکتر مفتح علاوه بر مبارزات سياسي در مسائل علمي تخصصي خود هم صاحب نظر بود که تأليف مقالات متعدد گواه آن است. دکتر مفتح در کنار استاد مطهري، آيت‌الله بهشتي از اعضاي مؤسس و اصلي و سخنگو و اولين دبيرکل جامعه‌ روحانيت مبارز تهران بود. وي را همچون آيت‌الله مطهري و دکتر بهشتي و دکتر باهنر بايد از طراحان فکري و فرهنگي انقلاب اسلامي دانست. مشخصه‌هاي مشترک اين شاگردان برجسته امام خميني، جوان‌گرايي و نوانديشي در فعاليتها بود. بين آيت‌الله مطهري و دکتر مفتح رابطه دوستانه و محبتي برقرار بود و در فعاليتهايي که داشتند، چه فرهنگي و چه سياسي و مبارزاتي، از نظريات يکديگر استفاده مي‌کردند. فعاليتهاي سياسي وي هم رنگ فرهنگي داشت. تأسيس مجمع علمي اسلام‌شناسي و انتشار پژوهشهاي ارائه شده در اين مجمع به همراه مقدمه‌هاي فاضلانه ايشان يکي از موارد متعدد خدمات فکري و فرهنگي ايشان است.

دکتر مفتح از اعضاي شوراي انقلاب بود و پس از انقلاب، سرپرستي دانشکده الهيات دانشگاه تهران و کميته منطقه چهار تهران را نيز بر عهده داشت. در مدت کوتاه تصدي در دانشکده الهيات، اين دانشکده محل رفت و آمد شخصيتهاي برجسته علمي داخلي و خارج از کشور بود. وي از جمله شخصيتهاي فعال و مؤ ثر انقلاب اسلامي ايران بود و از همين رو آماج کينه و حمله استکبار جهاني و ايادي داخلي آن قرار داشت. سرانجام در 27 آذر 1358 مقابل دانشکده الهيات به دست گروهک منحرف فرقان به همراه دوپاسدارش ،جواد بهمني و اصغر همتي به شهادت رسيدند. دکتر مفتح قبل از ترور بارها به صورت تلفني تهديد شده بود. کمال ياسيني ــ عامل اجراي ترور دکتر مفتح ــ محمود کشاني، محمد نوري و حسن نوري از گروه تروريستي فرقان در اين عمليات شرکت داشتند. روز شهادت دکتر مفتح به عنوان روز وحدت حوزه و دانشگاه نامگذاري گرديد.

____________________________________

منابع:

نيکبخت، رحيم. زندگي و مبارزات آيت‌الله شهيد دکتر محمد مفتح. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامي، 1384.

کردي، علي . گروه فرقان. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامي، 1387.

رجبي، محمدحسن. علماي مجاهد. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامي، 1382.