فرانک نظري
عزاداري در دوره ناصري از رونق و جلوه خاصي برخوردار بود. برگزاري مجالس روضهخواني مانند عزاداري در تکيه مرحوم نايبالسلطنه، گوياي اين است که روضهخوانان پشت سر هم منبر مي رفتند و ذکر مصيبت اهل بيت عصمت و طهارت را برپا مي داشتند.
در دوره قاجاريه اين عزاداريها، وسعت بيشتري يافت و حتي براي آن که مردم را به شرکت در اين مجالس تشويق کنند، ميان مردم شاهي سفيد، پنجشاهي و دهشاهي توزيع ميکردند. سند زير، که در موسسه مطالعات تاريخ معاصر ايران موجود است، به انعام پرداختي روضهخوانها طي دهه محرم اشاره دارد.
صورت انعام روضهخوانها در تعزيهداري صبيه مرحوم نايبالسلطنه در غره محرم 1341 لغايت دهم
10 شب
قديميها 155 تومان:
جناب حاج شيخ مهدي سلطان 10 تومان؛ آقا ميرزا عبدالله بيک 7 تومان؛ آقا ميرزا حسنعلي شريف 10 تومان؛ آقا شيخ علي معين 7 تومان؛ حاج سيد محمدباقر دستغيبي7 تومان؛ آقا شيخ حسين اعتماد 6 تومان؛ آقا سيد آقاي صدر 7 تومان؛ نقيبالسادات 5 تومان؛ آقا سيد حبيب افتخار 5 تومان؛ شمس طالقاني 5 تومان؛ اعتماد مضروب4 تومان؛ آقا شيخ محمود جماراني 4 تومان؛ حاج سيد جواد سلطان 5 تومان؛ آقا سيد باقر جندقي 5 تومان؛ آقا سيد يحيي کاشاني 5 تومان؛ آقا ميرزا عبدالله نيمتاج 5 تومان؛ آقا سيد رضاي بديع 4 تومان؛ آقا سيد جواد مداح 2 تومان؛ درويش عبدالله 2 تومان؛ آقا سيد صالح صديق 5 تومان؛ آقا ميرزا محمد واعظ ملکالمحققين 5 تومان؛ امجدالواعظين 5 تومان؛ حسامالواعظين 2 تومان؛ مجدالذاکرين ؛ آقا ميرزا حبيبالله شمس 5 تومان؛ درويشالشريعه 4 تومان. (از بابت وجه 1 تومان، معمول شميران 3 تومان)؛ آقا شيخ جواد عراقي 7 تومان؛ ميرزا عليرضا 2 تومان؛ آقاي صمصام 4 تومان؛ آژانها 5 نفر 10 تومان.
جديد 59 تومان:
آقاي صمصام؛ آقا سيد مرتضي عزب 7 تومان؛ صدرالمحققين 5 تومان؛ معتضدالاسلام 5 تومان؛ آقا سيد محمود 4 تومان؛ آقا سيد تقي اشرف 3 تومان؛ شيخ ابراهيم 5 تومان؛ سيد صادق افتخار 3 تومان؛ آقاي لسان4 تومان؛ زمانالمتکلمين 4 تومان؛ شيخ سيديوسف که کار و نقد شده 4 تومان؛ مجدالذاکرين 5 تومان؛ حاجي واعظ 5 تومان؛ آقا سيد عباس جوانشيري 4 تومان؛ شيخ کرنا 1 تومان.
مسجد يونس خان 15 تومان؛ اجزاء آبدارخانه 15 تومان؛ عليرضابيک 1 تومان؛ اسماعيل نقي و غلامعلي ميرزا آقا 4 تومان؛ پنجشاهي 8تومان.
انعام آدم روضهخوانها عجالتا 5 تومان.
[9441 ق]