اکبر مشعوف
mashoof@iichs.org
حسن افتخار هشترودي در سال 1283 در تبريز به دنيا آمد. تحصيلات ابتدايي و متوسطه را در مدارس رشديه و محمديه تبريز گذراند سپس وارد دانشکده حقوق دانشگاه تهران شد و دانشنامه ليسانس خود را اخذ نمود. وي در سال 1317 وارد خدمت قضائي شد 1 رياست دادگاههاي رضائيه (اروميه) و تبريز، بازرسي کل کشور، رياست ديوان جنايي و رياست اداره دادرسي خوزستان از مهمترين مناصب وي در دادگستري ميباشد. 2
در سال 1339 در دوره بيستم مجلس شوراي ملي از شهر تبريز انتخاب شد ولي عمر اين مجلس کوتاه بود و مجلس شوراي ملي در 19 ارديبهشت 1340 به دليل تقلبات گسترده و اعتراض مردم و احزاب منحل شد. 3
در دوره بيست و يکم مجدداً از تبريز کانديداي نمايندگي شد و چون کنگرۀ دولتي موسوم به کنگرۀ آزاد مردان و آزاد زنان او را کانديدا نکرده بود، وي را به تهران احضار نمودند. به محض رسيدن به مرکز به سمنان تبعيد شد، ولي چند روزي از تبعيدش نگذشته بود که او را محترمانه به تهران خواستند و اميراسدالله علم رئيس دولت وقت سناتوري آذربايجان را به وي پيشنهاد کرد. اما او براي وکالت در مجلس شورا اصرار ميورزيد و رئيس دولت بر سناتور شدن او. افتخار هشترودي مشکل خود را در ميان گذاشت و گفت براي سناتور شدن شرايط لازم را ندارد. بايد در سمت رئيس شعبۀ ديوان عالي کشور باشد تا بتواند مقام سناتوري را احراز کند. امير اسدالله علم هم به صراحت اظهار کرد کسي که ميخواهد شما را سناتور کند شرايط لازم را هم ايجاد خواهد کرد. شما به دادگستري برويد، دستور لازم را به وزير خواهم داد.
افتخار هشترودي به دادگستري مراجعه کرد. قبل از ملاقات وزير، حکمي به او ابلاغ کردند و به مستشاري ديوان عالي کشور منصوب گرديد. بعد از ملاقات وزير حکم ديگري به او دادند و رئيس شعبۀ ديوان عالي کشور شد. به اين ترتيب شرايط لازم را برايش ايجاد کردند. البته اين تمهيدات فقط براي او نبود، بلکه براي عدّهاي بود که ميخواستند با واگذار کردن مشاغل صوري بدانها، شرايط سناتور شدنشان را فراهم آورند. مثلا خانمي را به نام زهرا نبيل از آشپزخانه بيرون کشيدند، ابتدا به او مقام معاونت وزارتخانه دادند و بعد سناتورش کردند. 4
افتخار هشترودي با اين همه تمهيدات درسال 1342در دورۀ چهارم مجلس سنا از آذربايجان به سناتوري انتخاب گرديد. اما بيش از يکسال در سنا نبود که سرطان حنجره او را در 24 مرداد 1343 از پاي در آورد. 5
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1. منوچهر نظري، رجال پارلماني ايران (از مشروطه تا انقلاب اسلامي) (تهران: فرهنگ معاصر، 1390)، ص118-119.
2. احد گودرزياني، روزشمار 15 خرداد، ج1 (تهران: سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري، سوره مهر، 1384)، ص382.
3. عطاءالله فرهنگ قهرماني، اسامي نمايندگان مجلس شورايملي از آغاز مشروطيت تا دورۀ 24 قانونگذاري و نمايندگان مجلس سنا در هفت دورۀ تقنينيه از 2508 تا 2536 شاهنشاهي (]تهران: بي نا، 13[)، ص255و 258.
4. باقر عاقلي، شرح حال رجال سياسي و نظامي ايران، ج1 (تهران: نشر گفتار; نشر علم، 1380)، ص145.
5. منوچهر نظري، ص 119.