مؤسسه مطالعات تاريخ معاصر ايران IICHS

حسين کلاته

چهار سندي که در زير معرفي مي‌شود از مجموعه اسناد موسسه مطالعات تاريخ معاصر ايران است. که هر کدام گواه از زندگي اجتماعي و سياسي دوره خود مي‌باشند.

سند شماره يک: فرمان دستگيري محمد‌حسين‌ خان بويراحمدي توسط ناصرالدين شاه خطاب به ميرزا يوسف‌ خان مستوفي‌الممالک است .

سند شماره دو: مخارج بازسازي و نوسازي عمارتهاي گلستان و فرح‌آباد.

سند شماره سه: در مورد رفتار سوء يکي از قجران در گذر سرتخت محله عودلاجان.

سند شماره چهار: نامۀ رئيس دفتر شمس پهلوي به رياست کلانتري سه در خصوص حفاظت از خانواده شمس پهلوي در جوجه‌کبابي حاتم.

فرمان زير آب کردن سر محمدحسين خان بويراحمدي

[1]

جناب آقا

جزو دستورالعمل شما خاطرم رفت بنويسم که اگر تا رفتن ما محمدحسين خان بويراحمدي به تهران نيامد، يا ايلخاني بختياري او را نگرفت، بر شما لازم است به هر طور است، يا محمدحسين خان را از بهبهان بگيريد يا او را بکشيد يا اطمينان داده به شيراز بفرستيد يا به تهران بياوريد يا ايلخاني بختياري را، که معروف به حمايت او [ست]، احضار تهران بکنيد و در تهران انجام عمل او را حکماً از او بخواهيد. از اين شقوق يکي بايد حتما بشود.

[حاشيه سمت راست]: ظل‌السلطان، حاکم خوي و ايلخاني همدان هم را زودتر روانه کنيد بروند. کتابچه دستورالعمل را زود به نظر برسانيد.

[ظهر سند نوشته‌اي به اين مضمون]: خط ناصرالدين شاه.

[ 7627 ق]

سياهه مخارج بازسازي و نوسازي عمارتهاي گلستان و فرح‌آباد

[2]

بحقه

مقرب‌الخاقان حاجي ابوالحسن معمارباشي از جهت خرابي و نوسازي طاق‌نماهاي جنبين در سلام عمارت مبارکه گلستان، که در سمت عمارت دربار واقع است، به انضمام کاهگل مالي پشت بامهاي عمارت جديدالبناي فرح‌آباد به موجب يک طغرا فرد برآمده موشح به دستخط مبارک و از قرار قبض مشاراليه، که در دفتر جناب حاجي ميرزا نصراله مستوفي ضبط است:

1030 تومان و 6120 دينار مقرر شد:

از جهت خرابي و نوسازي و خاک برداري طاق نماهاي جنبين در سلام عمارت مبارکه گلستان که سمت عمارت دربار واقع است 530 تومان و 6120 دينار: خرابي و خاک برداري 32 تومان، آجرکاري به انضمام گچ و آهک 318 تومان و 3720 دينار، بندکشي و سفيدکاري و چوب‌کشي و غيره 100 تومان، برچيدن کاشي و از نو چسبانيدن به انضمام کسر کاشي و اجرت و گچ 50 تومان، حفر پي و دوغاب‌ريزي30 تومان و 2400 دينار.

کاهگل مالي پشت بامهاي عمارت جديدالبناي فرح‌آباد و عمارت مبارکه موزه 500 تومان.

[کمي پايين تر از متن، سمت چپ]: سنه قوي ئيل 1030 تومان و 6120 دينار؛ مبلغ يک هزار و سي تومان و شش هزار و يکصد و بيست دينار وجه رايج خزانه است.

[پايين سند]: في شهر رمضان‌المبارک سنه 1300 هـ. ق مهر انگشتري شير ايستاده و خورشيد

[حاشيه سمت راست دستخط و امضاي ناصرالدين شاه]: امين‌الملک، صحيح است.

[ظهر سند] مهر بيضي شکل: علاءالملک.

[7850 ق]

راپورت محرمانه الواتي شاهزاده قجري

[3]

1311 شير و خورشيد

24 شهر ذيقعده وزارت جليله نظميه 1311

قربانت شوم، از قرار راپورتي که از محله عودلاجان رسيده است، ديشب اکبرخان، پسر رفيع‌خان قاجار، به شدت مست بوده در گذر سرتخت عربده و شرارت مي‌کرده، نايب پليس رسيده، مي‌خواهد به ملايمت او را از حرکات بي قاعده ممانعت کند؛ نسبت به نايب پليس اعلي درجه فحاشي و فضاحتي را نموده است. مستي و شرارت مشاراليه منحصر به ديشب نيست، به کرات شبها مست شده در معابر و طرق و شوارع اسباب بي نظمي فراهم کرده؛ چنانچه در چند شب قبل هم مست بوده به درب خانه دبيرنظام، منشي‌باشي حضرت مستطاب اجل اقدس اعظم والا، روحي فداه، رفته نهايت هتاکي و فحاشي و بي احترامي را نسبت به معزي اليه کرده بود. چنانچه لازم است، مقرر فرماييد بروند تحقيق اين مسئله را بکنند تا به حضور مبارک معلوم شود که خلاف عرض نشده است. واقعا از آقايان محترم سلسله جليله قاجاريه اين گونه حرکات خيلي بعيد و نامناسب است. يقين است به اقتضاي نظم طلبي مشاراليه را تهديد خواهيد فرمود که بعد از اين مرتکب اين گونه حرکات، که اسباب بي‌نظمي است، نشود. زياده عرض نيست. [امضاء]

[حاشيه] بنده چون نيک و بد آقايان را از خود مي‌دانم، به اين جهت تصديع دادم. [امضاء]

[پشت پاکت] شير و خورشيد، وزارت جليله نظميه، 1311.

عريضه حضور حضرت مستطاب اجل اکرم افخم بندگان سرکار آقاي عضدالملک، مدظله العالي،

[روي پاکت]: مهر بيضي شکل: وزير نظميه نظم‌الدوله 1311.

[9879 ق]

آماده باش سه کلانتري براي جوجه کباب خوردن خانواده شمس پهلوي

[4]

تاج پهلوي شماره: 3062-3-140

دفتر والاحضرت شاهدخت شمس پهلوي تاريخ: 24-4-2537

پيوست: ...

رياست محترم کلانتري سه

والاحضرت شاهدخت شمس پهلوي به اتفاق جناب آقاي مهرداد پهلبد و والاگهرها: شهباز، شهيار و شهرزاد پهلبد، ساعت 30/18 روز دوشنبه 26/4/2537 جهت صرف شام به جوجه‌کبابي حاتم تشريف فرما مي‌شوند.

خواهشمند است دستور فرماييد در مورد امور حفاظتي اقدام لازم معمول دارند.

رئيس دفتر والاحضرت شاهدخت شمس پهلوي

فريدون پيرزاد

[پايين، داخل جدول] شماره پرونده 5 -503.

[پايين صفحه] پاراف نامه و عبارت: ف. و.

[109- 247- 145 د]