مصاحبه داود اميني با محمّدمهدي عبدخدايي

در اينجاست که شهيد سيد عبدالحسين واحدي، که در هشتم آذر سال 1334 به دست بختيار شهيد مي‏شود، دو ساعت تمام صحبت مي‏کند. سخنران ديگر هم کرباسچيان بوده است. خوب، مرحوم سيد عبدالحسين واحدي مباني آرمانيش را تشريح مي‏کند. متأسفانه آن موقع نه ضبط صوت بود، نه به اين گستردگي لوازم صوتي وجود داشت و نه دوربين فيلم‏برداري. آن سخنان ضبط نشده که امروز به عنوان سند در تاريخ بماند. تنها بعضي عکاسها عکس گرفته بودند که عکسهايش را هم توي روزنامه‏هاي آن روز انداختند. آن روز، مرحوم واحدي به من گفت: من خيلي بااحساس صحبت کردم و تشريح کردم که هرکس نفت را بخواهد به اجنبي بدهد مهاجم به حريم مردم است، مهاجم به حريم اسلام و حريم قرآن است؛ حکومتهاي ايران اصلاً حقّ چنين کاري را ندارند. و گفتم آقاي رزم‏آرا، شما که مي‏گوييد ملت ايران نمي‏تواند لولهنگ بسازد، مردم ما را تحقير کرده‏اي. شما مگر مي‏تواني اين مسجد را بر سر آيت‏اللّه کاشاني تخريب کني و مجلس را بر سر دکتر مصدق؟ بعد گفت: مطالعه کرده بودم. درباره قرارداد دارسي صحبت کرده بود، راجع به امتياز رويتر حرف زده بود. در مجموع، دو ساعت تمام صحبت کرده و نتيجه گرفته بود که کابينه رزم‏آرا مي‏خواهد قرارداد نفت را به‏گونه‏اي تنظيم کند که دوباره اسارت ملت ايران را دربرداشته باشد.

من يادم هست، فرداي آن روز، در روزنامه آتش، با حروف درشت، چنين آمده بود: «آقاي سيد عبدالحسين واحدي، مسلسل از آهن است و جويده نمي‏شود». اين طنز را روزنامه‏هاي طرفدار دولت نوشته بودند. در روزنامه شاهد، که زير نظر دکتر بقايي بود، عليه رزم‏آرا مقاله چاپ مي‏شد. باختر امروز، که هر روز منتشر مي‏شد، برضد رزم‏آرا مقاله مي‏نوشت. روزنامه‏هاي به سوي آينده، مصلحت و امثال آنها هم کجدار و مريز رفتار مي‏کردند. شعار ملّي شدن نفت جنوب را مي‏دادند. تا اينکه در صبح چهارشنبه وقتي که سپهبد رزم‏آرا به عنوان رئيس دولت، در ختم مرحوم آيت‏اللّه فيض شرکت مي‏کند به دست خليل طهماسبي کشته مي‏شود. آيت‏اللّه فيض، از مراجع قم بود، اهل فقه بود و معروف است هر قمي‏اي که مي‏آمد وجوهاتش را با آيت‏اللّه بروجردي حساب کند، ايشان ارجاع‏اش مي‏داد به مرحوم آيت‏اللّه فيض. مرحوم آيت‏اللّه فيض، چون در مسائل مذهبي نظريات تازه‏اي داشت، معروف بود؛ مثلاً متنجّس را نجس نمي‏دانست. اين موضوع فقهي هست که اهل فن مي‏دانند که چرا ايشان متنجس را نجس نمي‏دانست. وقتي فوت کرد، دولت برايش ختم گذاشت. در ختم مرحوم آيت‏اللّه فيض، مرحوم استاد خليل طهماسبي با سه گلوله رزم‏آرا را، وقتي که از وسط دو صف پاسبانها وارد مسجد شاه شد، از پشت هدف گلوله قرار داد و او کشته شد و طهماسبي، داخل بازار بزازها، فرياد اللّه‏اکبر کشيد.