کتاب مورد نظر در اين شماره اختصاص به سفرنامه دوره مظفري دارد. سفرنامه سکينهسلطان وقارالدوله به تصحيح وپژوهش کيانوش هفت لنگ با مقدمهاي از دکتر ايرج افشار.اين کتاب توسط نشر تراوش قلم در سال 1382 به چاپ رسيده است.
مصحح کتاب در مقدمهاي مبسوط به شخصيت سکينهسلطان وسفرنامهاش بهخوبي پرداخته است،که گوشه‌هايي از آن را ذکر خواهيم کرد. علاوه بر مقدمه ايشان فهرست مندرجاتي را در ابتداي کتاب آورده است که اطلاعات سير اين سفر را از ابتدا تا انتها کوتاه و سريع به خواننده ميدهد.
اين سفرکاروان عروس بوده است يعني بردن انيسالدوله دختر وجيه‌الله ميرزا به شيراز براي ازدواج با ملک منصور ميرزا شعاع‌السلطنه پسر مظفرالدين شاه که درآن زمان حاکم فارس بوده است. وقارالدوله مسئوليت اين امر مهم را برعهده داشته است. اين سفر به مدت صد روز طول کشيده که شروع آن از بيست و هفتم ربيع‌الاول 1323ق از تهران به سمت شيراز وتوقف بيست روزه درشيراز و بازگشت به تهران در هفتم رجب همان سال است.
سکينه سلطان وقارالدوله سفرنامه خود را چنين آغازکرده است:
درسال يکهزار و سيصدو بيست و سه ئيلان ئيل،به حکم مطاع اعليحضرت قدرقدرت اقدس شهرياريروحي و روح العالمين له الفداء ــ و فرمايش حضرت صدارت عظمي ــ دامت شوکته ــ وحضرت عليۀ عاليۀ متعاليۀ نوابه شمسالدوله ــ دامت شوکتها ــ به همراهي نوابۀ عليه، انيسالدوله ــ دامت شوکتها ــ بايد به شيراز بروم. در ادامه دعاي حرکت سفر را چنين ميگويد: «خداوند عالم را قسم مي‌دهم به حرمت مسافران دشت کربلا که سفر شاه عالم پناه ــ روحي فداه ــ را بي خطر کند، انشاءالله، خودش و همراهانش به سلامت برگردند، از تصدق سر همه، اين سفر را هم براي همه ماها بي خطر کند. اميدوارم روز مبارکي باشد که وارد شيراز بشويم و عروس، به سلامت خدمت حضرت اشرف اسعد والا، مشرف و مطبوع خاطر مبارکشان شده و ماها مقضي المرام و دلخوش، به سلامت به اين ولايت مراجعت نماييم اين دعا از من و خيل ملائک، آمين.
مصحح کتاب ويژگي اين سفرنامه را در اين مي‌داند که داراي جنبه‌هاي گوناگون سياسي، اجتماعي، ديني و ادبي است، او براي ويژگيهاي سبک ادبي اثر حدود بيست مورد را با توضيحات بررسي کرده است. کتاب داراي زيرنويسهاي مفيد براي درک و شناخت بيشتر خوانندگان از شخصيتها و آباديهاي سفرنامه ميباشد. در انتهاي کتاب فهرستهايي مختص اشخاص، مکانها، اصطلاحات زمان و مکانهاي مقدس را به انضمام کتابنامه آورده است. همچنين چند عکس از زنان دوره قاجار در انتهاي کتاب به چاپ رسيده است. يک نکته قابل تذکر به خوانندگان اين است که يکي از عکسهاي کتاب فوق تصوير انيسالدوله همسر ناصرالدين شاه است که اميدوارم مخاطبين با انيسالدوله عروس در اين کتاب اشتباه نگيرند.
وقارالدوله سفرنامه را روزانه و منزل به منزل نوشته است و اگرچه به وقايع خيلي مفصل و مشروح نپرداخته ولي در نوع خود بي نظير است چرا که يک زن نوشته، کاري که در آن مقطع زماني به ندرت اتفاق افتاده و دوم اينکه مطالب جالب خصوصاً آداب و رسوم از جمله برخوردها، تعارفات و پيشکشها را که بيشتر مشغوليات زنانه است به خوبي بيان کرده است.
138
شماره ۲۴، معرفي کتاب 
نسخه قابل چاپ
ارسال برای دوستان
- 