موسسه
مطالعات تاريخ
معاصر ايران (نشريه الکترونيکي زنان) WWW.IICHS.ORG
مكتوبات زنان
فاطمه معزي
زنان تبريز در جريان مبارزه بر ضد استبداد صغير كه پس از تعطيلي مجلس به دست محمدعلي شاه ايجاد شد نقش مهمي داشتند. تعطيلي مجلس و وعده‌هاي شاه به بازگشايي آن، انقلابي در آذربايجان برپا كرد و تبريز مركز آن بود. از سوي حكومت مركزي عين‌الدوله به حكومت آذربايجان منصوب شد تا بتواند با استفاده از نيروي نظامي منطقه را در اختيار حكومت مركزي قرار دهد اما او نيز در اين امر موفق نبود .
مكتوبي كه در اين شماره انتخاب كرده‌ايم مكتوب زنان تبريزي خطاب به عين‌الدوله است كه در روزنامه انجمن در تبريز منتشر شده است. مكتوب به وسيله دو تن از زنان با پول پست به انجمن تبريز سپرده شد تا براي عين‌الدوله ارسال شود. روزنامه انجمن پس از ستايش از حضور زنان مكتوب را منتشر كرد.
" مكتوب "
حضرت والا شاهزاده عين‌الدوله ما طايفه نسوان تبريز از خواب بيدار شده و زنجير استبداد را يك باره پاره كرديم. تنها شما را خواب غفلت گرفته و خدا و پيغمبر را فراموش كرده به محمدعلي ميرزا فريب خورده‌ايد ولي تعجب است كه ديروز شما به وليعهدي او راضي نبوده و زحمتها كشيديد تا او وليعهد نشود امروز به امر او قشون آورده... راه آذوقه و آب را بر روي ملت بسته نام خويش را تالي نام‌هاي شمر و عمر ابن سعد مي‌كني. آفرين به عقل و درايت. اي حضرت والا كه در اين آخر عمر فريفته مواعيد آن بدتر از يزيد بوده مصيبتي را كه به سر حضرت حسين (ع) آوردند مي‌خواهي بر سر مسلمانان و شيعيان درآوري.
عجب‌تر اين است كه خيال مي‌كني با اين مظالم ملت از مشروطه دست برمي‌دارند و با بستن راه آذوقه تسليم بي ناموسان مي‌گردند هيهات.
اي حضرت والا كه خطا رفته و غلط تصور فرموده‌ايد ما تا چند ماه آذوقه داريم بعد از آن برگ درختان و گياهان مي‌خوريم بالاخره در خون خود مي‌غلطيم و تابع هواي نفس محمدعلي ميرزا نمي‌شويم. ولي شما بدنام مي‌گرديد و ادني ضرري در اين كار كشيديد. اين بود كه خودتان را كه رتبه صدارت داشتيد هم ترازوي صمد خان دله و رحيم خان دزد كرديد. حضرت والا مي‌دانيد كه با انگشتهاي كه بازي مي‌كنيد ؟ ... ببين مقام صدارت را يزيد آل قاجار به كه اعطا نموده فراموش نكن كه در ضايع كردن شما چقدر تلاش مي‌كرد. به ياد آر هنگام فرنگستان رفتن خود را. فكري كن آن كس كه در عهد با خدا و سوگند به قران تخلف نمايد چه اعتبار و چه اعتمادي را شايد؟
امضاء ( عموم نسوان تبريز) 1
__________________________
1. " انقلاب و نسوان تبريز "، روزنامه انجمن، سال سيم ، نمره 41 ،17 صفر 1327، ص 3-4.
