موسسه
مطالعات تاريخ
معاصر ايران (مقالات) WWW.IICHS.ORG
اقامت موقت بسياري از صهيونيستهاي سرشناس روسي و فلسطيني در لندن از جمله بوريس گولدبرگ 24 از شهر ويلناي روسيه و سفر اخير ژاكوب اتينگر كارشناس امور كشاورزي و ديويد لونتين 25 رئيس شركت انگليسي ـ فلسطيني كه هر دو از فلسطين به لندن آمده بودند و نفوذ و تاثير ژرف «آحاد هاآم» 26 سبب شد تا لندن به مركز واقعي فعاليت‌هاي صهيونيستي تبديل شود. ماه‌هاي آخر سال 1916 به ترسيم خطوط كلي و تدوين برنامه صهيونيستي به آشکارترین شكل ممكن و منطبق با شرايط موجود، صرف شد و در اين راه، گروهي از صهيونيستهاي سرشناس با دكتر وايزمن و سوكولف همكاري كردند. فعاليت در زمينه طرح‌هاو تدوين يادداشت‌ها و برنامه‌ها در سال 1915 آغاز شد و تا كنون بسياري از صهيونيستها در اين فعاليت‌ها كه همچنان ادامه دارد مشاركت داشته‌اند. كميته‌اي مركب از دكتر گاستر، دكتر وايزمن، هربرت بنتويچ، جوزف كوئن و ناهوم سوكولف در اواخر سال 1916 طرح مقدماتي برنامه صهيونيستي را تدوين كرد و اين طرح در كميته‌هاي بعدي مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت. هدف از اين برنامه فراهم آوردن زمينه نمايندگي رسمي بود كه در آن زمان تحت بررسي قرار داشت. در همين زمان، دكتر وايزمن به طور مستقل براي فراهم آوردن زمينه لازم جهت ارائه پيشنهادهاي رسمي در كنفرانس‌ها و همايش‌هاي تبليغاتي تلاش مي‌كرد و بيشتر به علت تماس‌ها و ارتباطات شخصي، در اين راه موفق شد.
روز هفتم فوريه سال 1917، نقطه عطفي در تاريخ به شمار مي‌رود. اندكي پيش از اين تاريخ سرهنگ سر مارك سايكس 27، عضو پارلمان انگليس، درباره مسئله صهيونيسم با دكتر وايزمن تبادل نظر كرده بود. سر مارك سايكس كه از مقام‌هاي بانفوذ در مسائل شرق است و پيش از اين به مسئله عرب توجه نشان داده بود، مأموريت داشت تا درباره مشكل صهيونيسم مطالعاتي انجام دهد. وي و ژرژ پيكو 28 نماينده دولت فرانسه توجه خاصي به مسأله صهيونيسم نشان دادند و هر دو آنها ابتدا با دكتر موزز گاستر گفتگو كردند. در ابتداي سال 1917، سرمارك سايكس ارتباط نزديكتري به دكتر وايزمن و سوكولف برقرار كرد و مذاكراتي كه بعدها بين سوكولف و سايكس صورت گرفت به تشكيل جلسه روز هفتم فوريه 1917 كه سرآغاز مذاكرات رسمي است، منجر شد.
علاوه بر مارك سايكس افراد زير در جلسه مزبور حضور داشتند: لرد روچيلد، هربرت بنتويچ، جوزف كوئن، دكتر گاستر (جلسه در منزل وي تشكيل شد)، ]ادموند[ جيمز دوروچيلد، هري ساچر، هربرت ساموئل (عضو پارلمان)، دكتر حيم وايزمن و ناهوم سوكولف. بحث‌ها، نتايج مطلوبي به بار آورد و قرار شد تا تبادل نظر بين شركت‌كنندگان در جلسه ادامه يابد.
سوكولف مأموريت يافت تا به طور منظم، رايزني‌ها را با سرمارك سايكس و ژرژ پيكو ادامه دهد. گفتگوها در زمينه برنامه صهيونيستي صورت گرفت. در پي اين مذاكرات و اهميتي كه مسئله صهيونيسم براي تمامي قدرتهاي متفق داشت، دولت فرانسه در ماه مارس 1917 از سوكولف دعوت كرد تا به پاريس سفر كند. در روز بيست و دوم ماه مارس وي در وزارت امور خارجه فرانسه حضور يافت و اصول كلي برنامه صهيونيستي را براي مقام‌هاي فرانسوي تشريح كرد. به وي اطمينان داده شد كه دولت فرانسه نظر بسيار مساعد به برنامه صهيونيستي دارد و او مي‌تواند از طريق تلگراف نظر مساعد دولت فرانسه را به سازمان‌هاي صهيونيستي روسيه و آمريكا اطلاع دهد. ناهوم سوكولف پس از يك ماه اقامت در پاريس و تماس با محافل سرشناس يهودي به رم رفت و در آنجا نيز تمامي تلاش خود را براي اجراي همين وظيفه به كار گرفت و همايش‌هائي را با يهوديان سرشناس ايتاليا برپا كرد، نتايج مطلوبي به همراه داشت و استقبال يهوديان ايتاليا را از برنامه صهيونيستي به دنبال داشت. درباره اماكن مقدس، تصميم گرفته شد تا با واتيكان وارد مذاكره شوند. ديدارهاي متعددي با كاردينال‌ها به ويژه كاردينال گاسپاري 29 انجام شد و نهايتاً با پاپ انجام شد. اين ديدارها سبب شد تا واتيكان نظر مساعدي نسبت به صهيونيسم ابراز كند. سپس سوكولف به همراه سرني 30 رئيس جامعه يهودي رم چندين بار در شوراي وزيران ايتاليا حضور يافت و با بوسلي 31 نخست‌وزير وقت ايتاليا ملاقات كرد و دولت ايتاليا اطمينان داد كه با هماهنگي با قدرتهاي متفق از برنامه صهيونيستي پشتيباني خواهد كرد. وي اجازه يافت تا همانند پاريس، با ارسال تلگراف به سازمان‌هاي صهيونيستي روسيه و آمريكا، آنها را از نظر مساعد دولت ايتاليا به برنامه صهيونيستي آگاه كند. سوكولف پس از بازگشت به پاريس در روز 28 ماه مه با ريبو 32 نخست‌وزير فرانسه ديدار و گفتگو كرد و پس از اين ديدار، يك ماه در پاريس باقي‌ماند و مذاكرات متعددي انجام داد. وي سپس سندي را كه خطاب به او تهيه شده بود و بيانيه دولت فرانسه به شمار مي‌رفت، دريافت كرد. متن اين بيانيه كه اصل آن به زبان فرانسه است بشرح زير است:
پاريس، 4 ژوئن 1917
آقاي محترم،
لازم مي‌دانم تا از شما به علت تشريح طرح مربوط به توسعه آبادي‌نشين يهودي در فلسطين كه تمامي تلاش خود را صرف آن مي‌كنيد، قدرداني كنم. توجه داشته باشيد كه در صورت مساعد بودن شرايط و در عين حال مصون ماندن استقلال اماكن مقدس، مساعدت و حمايت قدرتهاي متفق از تجديد حيات مليت يهود در فلسطين كه قوم بني اسرائيل قرن‌ها پيش از آن بيرون رانده شد، اقدامي عادلانه و جبران مافات خواهد بود.
حكومت فرانسه كه براي دفاع از ملتي كه به ناحق مورد حمله قرار گرفته، وارد اين جنگ شده است و همچنان براي پيروزي حق بر زور، مبارزه مي‌كند، نسبت به آرمان شما كه پيروزي آن در گرو پيروزي متحدين است، همدلي نشان مي‌دهد. دادن چنين اطميناني به شما، مايه مسرت است.
با تقديم احترامات فائقه
ژول كامبون 33
ام. ان. سوكولو 34
هتل موريس، پاريس
از اين بيانيه به روشني چنين برمي‌آيد كه:
1. مسئله صهيونيسم به عنوان يكي از مسائل مربوط به ملل كوچك به رسميت شناخته شده است؛
2. اصل شناسائي مليت يهود و حق تاريخي آن بر فلسطين، پذيرفته شده است؛
3. حكومت فرانسه آماده است تا از صهیونیسم حمايت كند.
در اين ميان، صهيونيستهاي انگليس، بويژه دكتر وايزمن رهبر سياسي آنان با شور و شوق فراوان به تلاش‌هاي خود در اين كشور ادامه دادند. مهمترين تحولي كه در زمينه تبليغات سياسي در انگليس صورت گرفت تشكيل كميته‌هاي بزرگتر مشورتي و گشايش دفاتر جديد و يك سال پيش از اين تحولات، انتخاب دكتر وايزمن به رياست فدراسيون صهيونيستي انگليس بود كه اين انتخاب روح تازه‌اي در كالبد، فدراسيون دميد. در اين ميان، دو نشريه ادواري به نام‌هاي ماهنامه «زيونيست ريويو» 35 در لندن و هفته‌نامه «فلسطين» 36 از سوي «كميته فلسطين انگليس» 37 در منچستر، منتشر شدند. بدين ترتيب صهيونيسم از شهرت بي‌سابقه‌اي در انگليس برخوردار شد.
_________________________________
1. Tancred
2. Daniel Deronda
3. Chaim Weizmann
4. Moses Gaoter
5. Dr. Joseph Herman Hertz
6. South - African Zionist federation
7. C. P. Scott
8. منچستر گاردين در فرازهاي مختلف تاريخ ايران هم نقش‌هاي مهمي ايفا كرد، از جمله در حوادث مشروطه ايران، هميشه جانب كساني را مي‌گرفت كه با محافل صهيونيستي و فراماسونري ارتباط نزديكي داشتند. در همين راستا بايد از دفاع اين روزنامه از عناصر حزب دمكرات و اعضاي لژ بيداري ايران اشاره كرد كه مستقيمآ با اردشير جي مربوط بودند. جملات مؤدبانه اين روزنامه عليه قرارداد 1907روس و انگليس هم هدفي جز بدبيني مضاعف نسبت به روسيه نداشت. هدف اصلي استقرار يك رژيم وابسته بود كه با حكومت پهلوي متحقق شد.
9. Herbert Samuel
سر هربرت ساموئل از اعضاي خانواده صهيونيستي ساموئل مونتاگ است كه سهام چاههاي نفت باكو را از پالاشكوفسكي مقاطعه‌كار روسي خريداري كردند و پايگاهي مهم در آن منطقه به دست آوردند. هربرت ساموئل نخستين نماينده انگليس در فلسطين در دوره قيموميت آن سرزمين بود. خاندان ساموئل و روچيلد با يكديگر پيوندهاي مالي ناگسستني داشتند و هر دو آنها با خانواده چرچيل از روابط حسنه برخوردار بودند. همين عده همراه با لرد چلسفورد نايب‌السلطنه وقت هند از برکشيدگان رضاخان به سلطنت بودند.
10. James Rothschild
11. منظور لرد جيمز روچيلد است، بارون ادموند جيمز روچيلد همزمان از فرانسه رهبري فعاليت‌هاي صهيونيستي را برعهده داشت، روچيلدها غير از فرانسه و انگليس در آمريكا، آلمان و ساير ممالك اروپائي هم فعال بودند.
12. نامبرده از صهيونيستهاي آلماني‌تبار بود.
13. بايد توجه داشت كه نسل يهوديان فعلي فلسطين اشغالي اكثرآ متعلق به كشورهاي اروپاي شرقي است و صهيونيستهاي غرب صرفآ از طريق كمك‌هاي مالي اين رژيم را حفظ مي‌كنند.
14. Joseph Cowen
15. Herbert Bentwich
16. Norman Bentwich
17. Procurator - General
18. Paul Goodman
19. Albert M. Hyamson
20. Samuel Landman
21. Harry Sacher
22. Leon Simon
23. Semmi Tolkowsky
24. Boris Goldberg
25. David Levontin
26. Achad Haam
27. Sir Mark Sykes
28. George Picot
29. Gasparri
30. Sereni
31. Boselli
32. Ribt
33. Jules Cambon
34. M. N. Sokolow
35. Zionist Review
36.
37. British