شماره ۱۳

اسناد

گزارشي از معرفي اسناد يك زن آمريكايي

 

در جلسه ماهانه انجمن زنان تاريخ (18/2/87) جناب آقاي دکتر مجيد تفرشي گزارشي درباره مجموعه اسناد تاره ياب «خانم كلارا كري كيس» دادند كه به معرفي اجمالي  اين اسناد مي‌پردازيم:

  

اين اسناد دستنوشته‌هاي خانم كلارا كري كيس آمريكايي است، همسر او سيسيل ادواردز انگليسي  بود که نمايندگي يك شركت فرش انگليسي در ايران را بر عهده داشت. کلارا به همراه همسرش از سال 1911 تا 1923 در همدان زندگي مي كرد و در شرکت فوق منشي و حسابدار بود. او همچنين به همراه ادواردز به شهرهاي مختلف ايران براي شناسايي و خريد فرش سفر مي کرد و علاوه برفعاليت فوق معلم مدرسه آمريكاييها در همدان بود. 

 

كلارا تمامي مشاهدات خود را در طي دورۀ اقامت 12 ساله اش در ايران به شيو ه اي ساده و شيوا نگارش  كرده  است. اصل اين اسناد  در يك مدرسه شبانه روزي در پنسيلوانياي آمريكا نگهداري مي شود كه براي اولين بار توسط مسئول كتابخانه فارسي بريتانيا به آقاي دکتر مجيد تفرشي معرفي شده و در حال حاضر توسط ايشان در حال بررسي است. آقاي دکتر تفرشي اسناد را به  شكل زير تقسيم بندي كرده اند:

 

1- نامه ها يي كه هرهفته براي خانواده خود مي نوشته و در آن اخبار، وقايع و آداب و رسوم فرهنگ ايراني را شرح مي داده است.

2- سفرنامه ها، كه حجم نوشتاري آن بستگي به مدت سفرداشت كه از 2 تا 50 صفحه را در بر مي گرفت  و كليه وقايع  از آغاز تا پايان سفر را شامل مي شده است.

3 – خاطرات شخصي روزانه كه مفصل تر وكامل تر از موارد فوق مي باشد.

4 – مكتوبات تجاري كمپاني كه از جنبه بررسي اوضاع فرش در آن زمان بسيار مهم است.

5 – نگارش مقاله براي نشريات انگليسي و آمريكايي  در زمينه هاي اجتماعي ، تاريخي و فرهنگي ايران.

6 – عكسهايي از ايران كه درلابه‌لاي نوشته هاي فوق مي توان يافت.

 

اهميت اين نوشته‌ها در آن است كه اوضاع اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي آن زمان را بسيارساده و روان به رشته تحرير در آورده  و بررسيهاي همزمان او درباره موضوعهاي مختلف در شهرهاي بزرگ و كوچك كار او را متمايز ازديگركارها كرده است، به طورمثال نقش و جايگاه زنان را در تمامي اين مناطق همزمان بررسي ومورد تحقيق قرارداده ، او در نوشته هايش برعكس ديگر زنان فرنگي زن ايراني را تحقير و تمسخر  نکرده است. همچنین در لابه لاي اين اسناد به بازيها و لالاييهاي مناطق مختلف اشاره مي کند.