موسسه
مطالعات تاريخ
معاصر ايران (مقالات) WWW.IICHS.ORG
مظفر شاهدی
|
|
|
|
اميرعباس هويدا در کابينه حسنعلي منصور که از 17 اسفند 1342 تا اول بهمن 1343 مصدر امور بود وزارت دارايي را برعهده داشت. همزمان با واپسين ماههاي عمر کابينه منصور و در 6 شهريور 1343 طي گزارشي دستنويس که نگارنده آن آشکار نيست درباره زندگي و فعاليتهاي اميرعباس هويدا اطلاعات قابل اعتنا و جالب توجهي ارائه شده است. سند فوق که با شماره رده 1-03-8975 هـ در مرکز اسناد مؤسسه مطالعات تاريخ معاصر ايران مضبوط است در سه صفحه (بدون هيچ گونه سربرگه و علايم شناسايي) تنظيم شده است. هر چند تاکنون درباره زندگي و حيات سياسي هويدا چندين کتاب به طور مستقل و البته مبسوط و روشنگر به رشته تحرير درآمده و منتشر شده است. با اين احوال گزارش پيش رو که به نظر مي‌رسد از مستنداتي کافي و در خور بهره برده باشد، در شناخت باز هم بيشتر زواياي ديگري از زندگي و شخصيت سياسي ـ اجتماعي اميرعباس هويدا سخت مفيد خواهد افتاد:
6 شهريور 1343
اميرعباس هويدا وزير دارايي
اميرعباس هويدا فرزند عين‌الملک بهايي است. پدر او در 1917 [م] در بيروت دکان واکسي داشته که پس از ذخيره مبلغي پول به تهران آمده با خواهر اديب‌السلطنه سرداري ازدواج ميکند. با کمک اديب‌السلطنه سرکنسول ايران در بيروت و دمشق مي‌شود و در زمان جنگ دوم [جهاني] با صدور گذرنامه ايران به يهوديان فراري طلا مي‌گرفت و از اين راه ثروتمند شد. عين‌الملک لقب مذکور را با کمک سردار اسعدبختياري و با پرداخت 200 تومان از مظفرالدين شاه گرفته است.
تحصيلات: تحصيلات مقدماتي اميرعباس در تهران ـ بيروت انجام شده سپس به بروکسل و پاريس رفته تحصيلاتش را ادامه مي‌دهد. در پاريس با عبدالله اتنظام مربوط شده با او رابطه صميمانه برقرار ميکند.
مشاغل : در 1321 وارد خدمت وزارت خارجه شده و مشاغل زير را داشته است:
منشي هيئت نمايندگي ايران در آلمان ـ معاون اداره سوم سياسي وزارت خارجه ـ رئيس اداره روابط کميسارياي عالي سازمان ملل متحد براي پناهندگان مي‌شود. در همين سفر بوده که با انگليسيها رابطه نزديک برقرار ميکند به طوري که آمريکاييان درباره اين مأموريت او عقيده داشته‌اند که عضويت اينتليجنس سرويس را قبول کرده و با کسب اطلاع از پناهندگان و تحقيقات از آنها عيناً در اختيار اينتليجنس سرويس مي‌گذاشته است. سپس مستشار سفارت کبراي ايران در آنکارا ـ در 1337 به وسيله انتظام وارد خدمت شرکت نفت شده به سمت معاون رئيس هيئت مديره شرکت نفت انتخاب در مدت خدمت در شرکت نفت چند فقره کار خلاف مرتکب شده که دکتر اقبال آنها را جمع‌آوري کرده است ولي چون عضو لژ فراماسونري مهر (ميترا) مي‌باشد و دکتر اقبال هم فراماسون است عليه او عملياتي انجام نداده و اعمال خلاف او را مخفي نگهداشته است.
تأهل : چند سال قبل با خواهر حسنعلي منصور ازدواج ميکند ولي چون تمايلات جنسي شديد نداشته مجبور مي‌شود همسرش را طلاق دهد و همسر او بلافاصله به عقد منوچهر تيمورتاش درمي‌آيد. از سه سال قبل با ليلا دختر نظام‌الدين امامي که خواهر زن حسنعلي منصور نخست‌وزير است شروع به مراوده کرده و به تدريج به صورت معاشقه درمي‌آيد و اخيراً شهرت پيدا کرد که مي‌خواهند با يکديگر ازدواج کنند. با يک زن انگليسي که شوهرش عضو سفارت انگليس است مراوده دارد و در خانه‌اي که در خيابان ويلا به نام يکي از دوستانش اجاره کرده همديگر را ملاقات مي‌کنند.
دوستان : بيش از 20 سال است با حسنعلي منصور دوستي دارد و در تشکيل « کانون مترقي» با منصور همکاري مي‌کرد و در تأسيس حزب ايران نوين او مقام اول را داشت و اداره حزب را عهده‌دار بود ولي پس از رسيدن به مقام وزارت فعاليتش کم شده است. با فيليپس کاردار سفارت انگليس رابطه بسيار نزديک و صميمانه دارد و اغلب با يکديگر ملاقات مي‌کنند همچنين با دکتر حسن علوي چشم پزشک و دکتر سيد فخرالدين شادمان دوست صميمي است.
صفات او : محافظه‌کار ـ مؤدب ـ با رفقايش صميمي است ـ فقط پيپ مي‌کشد ـ هميشه گل ميخک به سينه دارد. (اخيراً گل ارکيده)
دارايي : خانه‌اش در حدود نيم ميليون تومان قيمت دارد که خودش مي‌گويد حسنعلي منصور براي او ساخته است ـ خانه‌اش ديوار به ديوار منصور است.
مذهب : با وجودي که شهرت دارد که بهايي است و حقيقتاً هم بهايي بوده ولي از چند سال قبل تاکنون به محفل بهائيان نرفته است. به دوستانش گفته است « لامذهب بودن بهتر از مذهب داشتن است». اين جمله را در جلسات ناهار روزهاي چهارشنبه که با عده‌اي از روزنامه‌نگاران دارد بيان کرده است. اين جلسات پس از عضويت در هيئت مديره نفت و سرپرستي قسمت روابط عمومي شرکت نفت متداول شده و هنوز ادامه دارد. منتهي پس از قبول وزارت مخارج جلسات هر دفعه بين يکي تقسيم مي‌شود.
[پايان گزارش]