موسسه مطالعات تاريخ معاصر ايران  (رجال)           WWW.IICHS.ORG

كلنل كاظم خان سياح

 

آسيه آل احمد

 

کاظم خان سياح فرزند رضا در سال 1274ش در تهران متولد شد، تحصيلات عالي خود را در مدرسه نظام قسطنطنيه با درجه افسري توپخانه به پايان برد. سپس به ارتش عثماني پيوست. و با شروع جنگ جهاني اول و نقض بيطرفي ايران در جنگ توسط متفقين، قشون عثماني با عنوان حمايت از ايران وارد آذربايجان شد. کاظم خان نيز با سمت ياوري اين قشون را ياري مي‏کرد و به ايران آمد. 

 

با پيشروي متفقين در جبهه ‏ها، عثماني ناچار به عقب‏نشيني شد و شکست را پذيرفت. در اين زمان ياورکاظم خان فرمانده دسته‏اي از قشون عثماني در بين‏النهرين بود که توسط قواي انگلستان دستگير و به هندوستان فرستاده و در آنجا محاکمه شد، دادگاه ابتدا حکم اعدام براي او صادر کرد ولي حکم تغيير يافت و پس از چندي با وساطت سيدضياءالدين طباطبايي آزاد شد.

 

دوستي سيدضياءالدين با کاظم خان به زماني برمي‏گردد که دکتر سهراب خان برادر کاظم خان که يکي از ياران يپرم بود و در جنگ با سالارالدوله به همراه يپرم کشته شد برادران خود علي و کاظم را در عثماني به سيدضياء سپرده بود. سيد ضياء با خانواده سياح رفت و آمد داشت و زماني که از همشيره کاظم خان خبر دستگيري او را شنيد نزد وثوق‏الدوله رفت و شرايط آزادي کاظم خان را فراهم ساخت.

 

کاظم خان پس از آزادي به تهران بازگشت و با کمک سيدضياءالدين طباطبايي به استخدام ژاندارمري درآمد. در 1298ش با تعدادي از افسران ژاندارمري مامور دستگيري ماشاءالله خان کاشي شد و اين امر با موفقيت انجام پذيرفت. در پاييز همان سال به همراه هيئتي که سرپرستي آن را سيدضياءالدين طباطبايي برعهده داشت با عنوان آتاشه نظامي راهي قفقاز شد.

 

با برکناري استاروسلسکي از فرماندهي قزاقخانه کاظم خان سياح يکي از افسران ژاندارمري بود که مأمور تربيت نيروي قزاق مستقر در قزوين شد، وظيفه اين افسران تعليم قزاقها و آشنا کردن آنها با اصول نظام مدرن بود و در جريان کودتا اين دو نيرو با هماهنگي کامل در به انجام رساندن کودتا همديگر را ياري دادند.

 

کاظم خان سياح يکي از دست اندرکاران کودتاي 11299 بود. زماني که نيروي قزاق به فرماندهي رضاخان ميرپنج از قزوين عازم تهران بود او رياست ستاد ستون را برعهده داشت.

 

پس از فتح تهران در 4 اسفند رضاخان اعلاميه‏اي در 9 ماده صادر کرد که درآخرين ماده آن کاظم خان سياح را به سمت کمانداني (فرماندار نظامي) تهران انتخاب کرد و همچنين از درجه سرواني به سرهنگي (کلنل) ارتقا يافت، در اين سمت بود که نظميه را خلع سلاح و عده‏اي از رجال کشور را به دستور سيدضياءالدين دستگير و زنداني کرد. در 6 فروردين 1300 به رياست رژيمان نمره يک ژاندارمري يوسف‏آباد منصوب و در 27 ارديبهشت ماه از طرف وزير جنگ رضاخان، به رياست ارکان حرب (ستاد ارتش) برگزيده شد.

 

کلنل کاظم خان سياح در خرداد 1300 پس از عزل سيد ضياءالدين طباطبايي به همراه او از راه عراق به برلن رفت و مدتها در آنجا زندگي کرد، پس از تبعيد رضاشاه در 1321 به رياست اداره پيشه و هنر اصفهان منصوب شد. او همچنين مناصب ديگري چون استانداري، نمايندگي سازمان برنامه و مديرکلي وزارت کشور را عهده دار بود. در جريان ملي شدن صنعت نفت فعاليت خود را در جبهه مخالفين دکتر مصدق آغاز کرد و کميته مخفي به نام سياح تشکيل داد که اطلاعات چندان دقيقي از آن در دست نيست کلنل کاظم خان سياح در 1349 بر اثر بيماري فوت کرد.


چاپچاپ
www.iichs.org