موسسه
مطالعات تاريخ معاصر ايران (نشريه الکترونيکي زنان) WWW.IICHS.ORG
زنان هنرمند
ماه تابان خانم
ماه تابان خانم (فخرالسلطنه) از زنان هنرمند باسواد و دانش دوست و دختر فتحعلي شاه قاجار از نوش آفرين خانم بود. وي همسر ميرزا حسين خان سپهسالار صدراعظم منورالفکر ناصرالدين شاه شد.
فخرالسلطنه از جواني به آموختن علم و دانش پرداخت. زبان هاي فرانسه و ترکي استانبولي را به خوبي تکلم مي کرد.
محمد حسين خان اعتمادالسلطنه در کتاب خيرات حسان درباره او چنين نوشته است:
"... در مسالک هنر و کمال، صاحب همت و اقدام گرديد. خواند و نوشت و دانشمند هنري گشت. مکارم اخلاق آموخت و چراغ هوش و ذکاء افروخت: نفايس فنون ايران و فرنگ بدانست و آنچه خواست توانست.
زني هنرمند شد ز جمله مردان فزون
به مردي و مردمي کرام را رهنمون
علاوه بر مبلّغي معارف و فضايل در السنه فرانسه و ترکي عثماني، متکلمي قابل شد. گفت و شنيدش پسنديده تر از عدل، خالي از حشو و فارغ از هزل ..."
درباره او نقل شد ه است که زني خيرخواه بود و همواره به دستگيري بينوايان مي پرداخت. از درآمد املاک و مستغلات خود بخشي را براي مرمت و تکميل اماکن مقدسه اختصاص داده بود و نيز براي حمايت علماي دين در عتبات مبالغي را نيز صرف مي نمود.
به همين سبب درباره او به عنوان شاهزاده خانمي پرده نشين ياد نشده است. اشعاري به وي نسبت داده شده است. از جمله اين چند بيت است که در سفر حج دوم خود سروده:
چه بودي گرزراه مهر بر من ديده بگشودي زاغيارم نهان بر ديده جانم عيان بودي
به هر جا هست بيمار از خدا خواهد شفاي خود مريض عشق تو هرگز نيارد نام بهبودي
به راه کعبه گر آتش ببارد رونگردانم خليل آسا گلستان است برمن نار نمرودي
دیگر مطالب خواندنی این شماره
زن وجامعه: کميته انقلابي زنان
زنان فاضل: ام الفضايل، علويه هاشميه اصفهانيه
بناهاي تاريخي : مدرسه جده در اصفهان
کتاب: مجموعه ترسّل
نشريات: راهنماي بانوان
