شماره ۸، زنان هنرمند: فاطمه سلطان خانم، خورشيد كلاه خانم

زنان هنرمند

فاطمه سلطان خانم

از زنان شاعر دوره قاجار است. وي از نوادگان قائم مقام فراهاني وزير محمد شاه قاجار بود كه در سال 1282 ه.ق به دنيا آمد. به گزارش اعتماد السلطنه در كتاب خيرات حسان وي در متون ادبي، ادبيات عرب، تاريخ و شعر فارسي به پايه اي رسيد كه او را با خنساء سخنور نامدار عرب برابر دانسته است. « صبيه مرحوم حاجي ميرزا حسين نواده قائم مقام فراهاني و از طرفين منسوب به قائم مقام مي باشد. تولدش در ششم شهر رجب مطابق سنه 1282 هجري بود در سنه 13 با عمو زاده خود ميرزا محمود پسر ميرزا احمد تزويج يافت. در فنون ادبيت و عربيت و تاريخ و شعر فارسي مي توان گفت چنان است كه خنساء در عربي. وقتي كه جلد دويم خيرات حسان به نظر مشار اليه رسيده بود قصيده در تمجيد كتاب انشاء نموده به توسط برادر مهترش ميرزا محمد صادق پروانه كه جامع كمالات و در صحبت نگارنده است فرستاد.» :

چو آفتاب پديدار شد اگر يك چند

هفته بود هنر در زنان دانشمند

هنر خليفه فرزند باشد انسان را

همي نباد كرد زن بزايد اين فرزند

نقل است كه ديوان او حدود دو هزار قصيده در مدح امام زمان(ع) و مظفرالدينشاه قاجار دارد. وي ضمناً در اشعارش كوشيده تا مقام زن را در زندگي اجتماعي معرفي نمايد و جايگاه ارزنده وي را نشان دهد.

عکس تزئيني است

خورشيد كلاه خانم

از زنان خوشنويس دوره قاجار محسوب است. از زمان تولد و زندگي خانوادگي او اطلاع چنداني در دست نيست. از آثار او قرآن نيم ورقي جلد روغني عالي، در صفحه افتتاح متن و حاشيه مذهّب نسخ كتاب خفي متوسط كه درباره كتابت آن كه به دستور ناصر الدينشاه انجام شد چنين به شعر آورده است:

بر حسب امر ناصر الدين خسرو والا مقام

از پي تحرير قرآن مجيد

امر شد صادر به اين بنت غلام

در هزار و سيصد و هفت اين كنيز

ز امر شه بنوشت اين قرآن تمام

حافظ شه باد قرآن خداي

شاد از او و در دو جهان خير الا نام

تا دو صد سال دگر در روزگار

شه سلامت باد و باقي و السلام

كتبه خانه زاد خورشيد كلاه بنت خانه زاد علينقي ابن حاج اسماعيل الملقب به حكيم الممالك ... .


صفحه آخر قرآن كريم خط خورشيد كلاه خانم	صفحه اول قرآن كريم خط خورشيد كلاه خانم

دیگر مطالب خواندنی این شماره

زنان و جامعه: زنان پس از مشروطه

بناهاي تاريخي : مدرسه مريم بيگم در اصفهان، تكيه مادر شاهزاده

کتاب: با من به سرزمين بختياري بيائيد