موسسه
مطالعات تاريخ معاصر ايران (تاريخ شفاهي) WWW.IICHS.ORG
گفت وگو : مرتضي رسولي پور
آنچه در زير ميآيد قسمتي از مصاحبه واحد تاريخ شفاهي با ايشان است كه در تاريخ 31 ارديبهشت 1379 در محل كتابخانه كليساي وانگ انجام گرفته.
□ آقاي ميناسيان، از اينكه دعوت مرا براي اين مصاحبه پذيرفتيد تشكر ميكنم. جنابعالي با تأليفات متعدد خود در زمينه تاريخ ارامنه و مسئوليتهاي فرهنگي گوناگون تاكنون خدمات ارزشمندي ارائه دادهايد و اكنون هم سرپرست افتخاري موزه و كتابخانه و چاپخانه ارامنه در جلفا هستيد. خواهش ميكنم خودتان را بيشتر معرفي كنيد.
از لطف شما و زحمتي كه متحمل شديد و به اينجا تشريف آورديد تشكر ميكنم. بنده در 1299 خورشيدي مصادف با 1920 ميلادي در قريه خويگان فريدن متولد شدم. پدرم زارع و معلم بود و در يك خانواده تقريباً فرهنگي پرورش يافتم. تحصيلات ابتدايي را در قريه خويگان و دوران دبيرستان را در مدارس ملي ارامنه جلفا و كالج اصفهان كه امروز دبيرستان ادب ناميده ميشود ادامه دادم. پس از آن به مدت 10 سال در قريه خويگان تدريس كردم و همزمان چند سال مديريت سيار دبيرستانهاي قراء ارامنه فريدن را به عهده داشتم. علاوه بر اين فعاليتهايي در هيئت مدارس و نمازخانه و انجمنهاي ديگر خويگان داشتم. در 1324/ 1945 به كمك چند تن از روشنفكران آن منطقه كتابخانه ملي ابوويان را تأسيس نمودم. از سال 1330/ 1951 تا 1360/ 1981 به مدت 30 سال در مدارس ملي ارامنه جلفا تدريس كردم و بعداً بازنشسته شدم.
□ با توجه به مطالعات و تحقيقات علمي و ادبي گسترده، جنابعالي در چه انجمنهايي عضويت داشته و چه تأليفاتي داريد؟
در جلفا بيش از 10 انجمن خيريه و ادبي و كميته پيشآهنگي و چندين كميته مربوط به برگزاري جشنها تأسيس كردم و در آنها شركت فعال داشتم. نويسندگي را از دبستان شروع كردم و در ضمن فعاليتهاي ملي و تدريس در مدارس؛ بقيه اوقات خود را صرف مطالعات و تحقيقات نمودم كه نتيجه آن چاپ صدها مقاله در بيش از 20 روزنامه و مجله و سالنامه به زبان ارمني و فارسي است. بيش از 50 كتاب تأليف كردهام كه مهمترين آنها عبارت است از: تاريخ 350 ساله ارامنه فريدن نزديك به 500 صفحه كه از طرف انجمن ادبي گروگ مليد در بيروت به چاپ رسيده، تاريخچه اولين چاپخانه ايران جلفا اصفهان از سال 1638 تا 1972 ميلادي، فهرست كتابهاي خطي موزه ارامنه جلفا كه به هزينه مؤسسه نشر كتاب گالوست گلبنگيان در وين چاپ شده، چهار كتاب از سرايندگان و نوازندگان ارامنه فريدن، صومعههاي ارامنه ايران (كه عبارتند از كليساي وانك و كليساي سنت كاكاوس و كليساي سنت استپانوس در آذربايجان)، تاريخ ارمنيان جلفاي اصفهان در يكصد و چهل سال اخير (1996-1856)، دو فرمان از حضرت رسول (ص) و حضرت اميرالمؤمنين (ع)، نظر مختصري به آيين مذهبي ارامنه ارتدوكس، ارمنيان ايران، سفري به بيتالمقدس و اسرائيل و چندين كتاب ديگر.
□ از چه زماني سرپرستي موزه ارامنه و مديريت چاپخانه جلفا و كتابخانه ارامنه اصفهان را به عهده داريد؟
از سال 1346/1957 ميلادي سرپرستي افتخاري موزه ارامنه جلفا را به عهده دارم. از سال 1351/1972م مديريت چاپخانه جلفا و از سال 1359/1980 سرپرستي كتابخانه را به عهده دارم. در سال 1352/1973 كه عاليجناب كاتوليگوس خورن اول پيشواي ارامنه خانه سيليس به جلفا آمدند با تقديم مدال سلطنت مسروپ (به نام مخترع خط ارمني) از خدمات معلمي و ادبي من قدرداني كردند. از سالها پيش اقدام به تنظيم اسناد و مدارك بايگاني شده 350 ساله كليساي وانگ كردم كه در سال 1362 به چاپ رسيد.
□ تا جايي كه اطلاع دارم تجليلهايي از جنابعالي در ايران و كشورهاي ديگر به عمل آمده. لطفاً در اين مورد هم توضيح دهيد.
اين تجليلها به جهت لطف ديگران و كتابهاي متعددي است كه در مدت بيش از 50 سال گذشته نوشتهام. بيش از هفتصد مقاله در روزنامه آليك كه مدت 60 سال است چاپ ميشود نوشتهام. بيش از سيصد مقاله در مجلات ديگر نوشتهام. نزديك به 50 رساله در فصلنامهها و سالنامهها دارم. در سال 1369/1990م در اصفهان و تهران و در سال 1370/ 1991م در چهار شهر ارمنستان و در 1371/ 1992 در نيويورك و لس آنجلس به مناسبت بزرگداشت خدمات علمي و فرهنگي من جشنهايي ترتيب داده شد. همچنين مدال سنت مسروپ از مركز تحقيقات كتب خطي شهر ايروان و نامه افتخاري از كاتوليكس خانه سليسي در لبنان و انجمن فرهنگي ارمنستان و انجمن فرهنگي سنت نرسس در تهران دريافت داشتهام.
