موسسه
مطالعات تاريخ
معاصر ايران (رجال) WWW.IICHS.ORG
آسيه آل احمد
سيدحسن مدرس فرزند سيد اسماعيل سال 1249ش در يکي از توابع اردستان متولد شد. تحصيلات مقدماتي را تا سن 14 سالگي در قمشه به انجام رسانيد. پس از آن به اصفهان رفت و براي تکميل تحصيلات عازم عتبات شد و در محضر اساتيدي چون آخوند ملا محمدکاظم خراساني و آيتالله سيدکاظم يزدي به تحصيل پرداخت و پس از هفت سال با درجه اجتهاد به اصفهان بازگشت و در مدرسه جده کوچک مشغول تدريس شد.
پس از تشکيل مجلس شوراي ملي در دوره دوم از طرف علماي نجف به عنوان ناظر شرعي بر قوانين مجلس شورا انتخاب شد و به مجلس راه يافت. در اواخر مجلس دوم از مخالفين اولتيماتوم روسيه به ايران بود و در ايام جنگ جهاني اول و اشغال ايران توسط متفقين، مدرس به همراه چند تن از نمايندگان مجلس سوم و عدهاي از اعيان و اشراف و بازاريان به قم مهاجرت کردند. اين افراد براي حفظ استقلال و امنيت کشور کميته دفاع ملي را تشکيل دادند. سپس اين گروه به کرمانشاه رفتند و کابينه مهاجرت را با رياست نظامالسلطنه مافي تشکيل دادند که سيدحسن مدرس در آن وزارت عدليه را برعهده داشت. سپس با افراد کابينه به عثماني مهاجرت کرد و بعد از پايان جنگ اول جهاني به ايران بازگشت، پس از چندي در مخالفت با دولت صمصامالسلطنه و ضعف دولت مرکزي در حضرت عبدالعظيم متحصن شد. مدرس، ابتدا با روي کار آمدن وثوقالدوله موافق و همراه بود ولي پس از قرارداد 1919 يکي از مخالفين اين قرارداد شد.
پس از کودتاي سوم اسفند به همراه رجال مخالف کودتا دستگير شد و تا پايان دوران حکومت سيدضياءالدين در زندان بود. پس از آزادي به نمايندگي از تهران وارد مجلس چهارم شد و رهبري اکثريت مجلس را به عهده داشت. مدرس همچنين در اين دوره نايب رئيس مجلس بود. او در اين دوره به همراه همفکران خود با اعتبارنامههاي نمايندگان طرفدار قرارداد 1919 به مخالفت پرداخت. در دوره پنجم مجلس، زمزمه تغيير رژيم که از اواخر مجلس چهارم آغاز شده بود ادامه يافت و مدرس از مخالفان سياست سردار سپه و تغيير رژيم شاهنشاهي به جمهوري بود و تا جايي مخالفت کرد که از موافقين اين حرکت در مجلس سيلي خورد.
پس از به سلطنت رسيدن رضاشاه در آبان 1305ش به علت مخالفتهاي پيشين آيتالله مدرس با او مورد سوء قصد قرار گرفت و از ناحيه دست مجروح شد ولي او همچنان بر ضد شاه جديد فعال بود. مدرس به مجلس هفتم راه نيافت و به تدريس در مدرسه سپهسالار ادامه داد. در مهر ماه 1307 سرتيپ محمد درگاهي رئيس شهرباني وقت به دستور رضاشاه ايشان را دستگير و به خواف تبعيد کرد و پس از 9 سال در آذر ماه 1316 به دست عوامل شهرباني در همان محل به شهادت رسيد.