موسسه مطالعات تاريخ معاصر ايران  (رجال)           WWW.IICHS.ORG

اسدالله رشيديان
 

فاطمه معزي

 

 اسدالله رشيديان فرزند دوم حبيب‌الله رشيديان مانند پدرش از آغاز جواني با انگليسيها مرتبط شد او که از تحصيلات بالايي برخوردار نبود به تجارت مشغول شد و از دلالي براي انگليسيها در جنگ جهاني دوم منفعت بسيار برد. او از هواداران سيد ضياء بود که پس از شهريور 1320 به استقبال وي شتافت و به حزب اراده ملي پيوست. پس از روي کار آمدن دولت دکتر مصدق فعاليتهاي رشيديانها براي حفظ منافع دولت بريتانيا آغاز شد و رابين زينر مأمور مخفي بريتانيا راهي تهران شد تا جريان را هدايت کند. او که با رشيديانها سابقه دوستي داشت بلافاصله ارتباط مجدد برقرار کرد و براي ايجاد اختلاف در بين نمايندگان مجلس و ايجاد تزلزل در نهضت ملي شدن نفت ماهانه مبلغي را به رشيديانها پرداخت مي‌کرد تا به نمايندگان پرداخت کند.

پس از سقوط دولت قوام در سي تير، اسدالله رشيديان معتقد شد که براي سرنگوني دولت دکتر مصدق بايستي از تشکيلات منسجمي استفاده کرد و به همين منظور جلساتي با حضور افسران بازنشسته و ديگر عوامل انگليسي و رشيديانها در منزل فضل‌الله زاهدي تشکيل شد که سرانجام در مهر 1331 عوامل شرکت‌کننده در آن جلسات دستگير شدند. اسدالله رشيديان مدتي محبوس بود و پس از بستن سفارت انگليس، عوامل بريتانيا به پايگاه سازمان سيا در تهران واگذار و رشيديانها نيز با اين پايگاه مرتبط شدند و اسدالله رشيديان در خرداد 1332 به منظور دخالت دادن اشرف پهلوي در کودتا راهي فرانسه شد و با او ملاقات کرد. اين ملاقات نتيجه مثبتي براي کودتاچيان به بار آورد و اشرف پس از کسب اطمينان در خصوص همراهي در دولت براي کودتا به ايران رفت. پس از ملاقات شاه و اشرف، رشيديان به عنوان سخنگوي انگليس وارد گفت وگو با شاه شد و نظر مساعد او را نسبت به کودتا جلب کرد. اين ملاقاتها چند بار صورت گرفت و سرانجام کودتا در 28 مرداد پيروز شد و دولت دکتر مصدق با فعاليتهاي رشيديانها و عواملشان و دو سازمان MI6 و سيا سرنگون شد. رشيديان پس از کودتا به پاسداشت حفظ سلطنت پهلوي از امتيازات فراواني چون امتياز تأسيس بانک اعتبارات تعاوني و توزيع برخوردار شد. او يکي از دلالان اسلحه ميان ايران و امريکا بود که از اين معاملات نيز سود فراواني عايدش شد. اسدالله رشيديان قبل از انقلاب اسلامي سرماية خود را از کشور خارج کرد و خود نيز به انگلستان رفت و در اوايل دهة شصت خورشيدي درگذشت.

 

 

 


چاپچاپ
www.iichs.org