موسسه مطالعات تاريخ معاصر ايران  (نشريه الکترونيکي زنان)           WWW.IICHS.ORG

شماره ۲۹، مشاهير زنان

  

 

مشاهير زنان
ستـّاره فرمانفرمائيان
 
آسيه آل احمد
  

ستـّاره فرمانفرمائيان فرزند پانزدهم عبدالحسين ميرزا فرمانفرما از همسر سومش معصومه خانم بود. 1 او در شيراز متولد و در تهران بزرگ شد. از تاريخ دقيق تولد او اطلاعي دردست نيست ولي از لابه‌لاي خاطراتش مي‌توان چنين استنباط کرد که در زمستان 1299ش متولد شده است، زيرا پس از کودتاي سوم اسفند سيد ضياءالدين طباطبايي رئيس‌الوزراي وقت حکم دستگيري فرمانفرما و بسياري از بزرگان و صاحب‌منصبان کشور را داد.2 فرمانفرما که آن زمان در شيراز بود حرم خود را به دست مصدق‌السلطنه خواهرزاده‌اش که والي فارس بود، سپرد. مصدق نيز پس از استعفا از واليگري به همراه حرم به سوي تهران حرکت کرد. ستـّاره در خاطراتش مي‌نويسد: «اين زمان يکي دو ماهي از تولد من مي‌گذشت. مادرم مي گفت در همه سه هفته‌اي که کاروان حرم شازده به تهران بازمي‌گشت، در طول راه گريه مي‌کردم». 3

 

ستـّاره تحصيلات خود را در کنار ديگر برادر خواهرهاي تني 4 وناتني‌اش از دبستان تربيت آغاز کرد. با تعطيلي اين مدرسه او درسال 1312 وارد مدرسه دخترانه امريکاييها  به مديريت دکتر جردن شد. 5 او پس از پايان تحصيلاتش در اين مدرسه با مشاهده اينکه برادرانش در خارج از کشور تحصيل مي‌کنند جسارت کرد و اين خواسته را از طريق مادرش به پدر منتقل کرد که با مخالفت او روبه‌رو شد ولي در سال 1322ش پس از فوت پدر با اجازه مادر و برادرش صبار که تحصيل‌کرده انگلستان بود به امريکا رفت. او که در مدرسه ميسيونري هايدلبرگ اوهايو پذيرفته شده بود به علت مشکلات سفر به جاي نيويورک از بندري نزديک لس آنجلس پياده شد و در نهايت با کمک دکتر جردن مدير مدرسه سابقش توانست به عنوان اولين دانشجوي ايراني وارد دانشگاه کاليفرنياي جنوبي بشود. ستـّاره بعد از دو سال ونيم مدرک ليسانس خود را اخذ کرد و راهي شيکاگو شد او در سال 1948م فوق ليسانس خود را در رشته خدمات اجتماعي دريافت کرد. 6

 

ستـّاره پس از اقامت ده ساله در سال 1954م به ايران بازگشت او مدتي در ايران بود سپس به دعوت سازمان ملل براي تشکيل مدارس مددکاري به مدت چهار سال به کشورهاي عراق، مصر و اردن رفت. بعد از اتمام کارهاي فوق به ايران آمد. 7 او ابتدا تصميم گرفت براي حل معضلات نيازمندان جامعه ايران آموزشگاهي را براي تربيت مددکاران به وجود آورد به همين منظور در سال 1337ش اولين «مدرسه يا آموزشگاه مددکاري اجتماعي» را تاسيس کرد. 8 اين آموزشگاه طي ساليان متمادي به دانشگاه تبديل شد و در سال 1349ش اين رشته تا کارشناسي ارشد نيز ارتقاء پيدا کرد. فرمانفرمائيان خود هميشه مدير و معلم اين دانشکده بود. 9

 

پس از پيروزي انقلاب اسلامي در روز 28 بهمن ماه 1357 توسط چهار نفر از شاگردانش در دفتر کارش دستگير و به مدرسه رفاه منتقل شد. بعد از يک روز زنداني، بازجويي و تبرئه شد. ستـّاره پس از آزادي بلافاصله کشور را ترک کرد و براي هميشه به امريکا رفت. 10 او در روز 3خرداد 1391 در آمريکا فوت شد.

 

 

کودکي ستّاره فرمانفرمائيان

 

 

ستّاره در کنار مادرش

 

 

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
    

1. ستاره فرمانفرمائيان. دختري از ايران. ترجمه ابوالفضل طباطبايي، تهران، کارنگ، 1377. ص 19 .

2. باقر عاقلي. روزشمار تاريخ ايران. تهران، گفتار، 1369. ج 1. ص 101 .

3. دختري از ايران. ص 66 .

4. برادران و خواهران تني او صبار، جباره، فاروق، غفار، رشيد، همي، سوري و خورشيد بودند.

5. همان. ص 82. همچنين به دستور رضا شاه مدارس خارجي بايد به اسامي ايراني تغيير نام مي‌دادند و اين مدرسه نامش به نوربخش تغيير کرد.

6. همان. ص183و 208و 221 .

7. همان. ص 263 .

8. اين مدرسه در سال 1337 با نام «آموزشگاه مددکاري اجتماعي» ثبت و شروع به کار کرد . مدتي بعد «آموزشگاه عالي خدمات اجتماعي» و سپس به «دانشکده خدمات اجتماعي» تکوين يافت. ستـّاره فرمانفرمائيان، فهيمه کياني فرد. پيشگامان مددکاري اجتماعي ايران. تهران، نشر تاريخ، 1386. ص22 .

9. همان. ص 23-24 .

10. دختري از ايران. ص 398 تا 462 .




چاپچاپ
www.iichs.org