 |
| ماهنامه شماره 109 - صفحه 7 |
» بولتن محرمانه جلال فرهمند معلوم نيست بولتن و بولتن‌سازي از چه دوره‌اي باب شد. شايد در دوره هخامنشي که عده‌اي به عنوان چشم و گوش شاه مطرح بودند با دادن اطلاعات محرمانه از وقايع اتقاقيه مملکتي اولين بولتن‌سازان حکومتي باشند. و البته احتمالاَ شفاهي مطالب را به عرض مي‌رساندند چون نوشتن بر روي سنگ و آوردن آن نزد شاه کاري غير ممکن به نظر مي‌رسد! از دوره قاجاريه و خصوصاً دوره ناصري باب شد که ورقه‌هايي به عنوان ورقه‌هاي اخبار يا کاغذ اخبار جهت اطلاع‌رساني نوشته مي‌شد و کاملاً خصوصي و محرمانه براي سران درجه اول نظام چه شاه و چه درباريان سطح بالا خوانده مي‌شد. کاغذ اخباري که خبرهاي درجه اول مملکتي و گاه خارجي را شامل مي‌شد که عامه مردم نمي‌بايستي از آن آگاه مي‌شدند. البته جمع‌آوري اين اخبار روش و اسلوب خاصي نداشت و گاه فردي و از طرف حکام ولايات ارسال مي‌شد. پس از مدتي با تشکيل سازمانهاي مدني و مدرن‌تر همچون امنيه و شهرباني خبرهاي سطح شهر و روايات به شکل کاملاً محرمانه و جديد براي مسؤلين تدارک ديده مي‌شد. گزارشهاي امنيه از شهر تهران يک نمونه جالب از اين بولتنهاي داخلي است. پس از قاجاريه در دوره پهلوي اين امر شکل جدي‌تري گرفت. رکن دوم ارتش و شهرباني و آگاهي براي خود مستقلاً بولتنهايي انتشار مي‌دادند که گاه بسياري از تصميمات بر مبناي اين خبرهاي بولتني گرفته مي‌شد. چشم و گوشهاي شاه به عنوان مخبران و گزارشگران هر خبر را براي مقامات بالا ارسال مي‌کردند. دوره محمدرضا پهلوي اوج دوران بولتن‌سازي است. در اين دوره هر سازمان کوچک و بزرگي براي نشان دادن خود و هر مديري جهت خودشيريني بولتن به چاپ مي‌رسانيد بدون اينکه ارتباط و دليلي به سازمان مربوطه‌اش داشته باشد.
بولتن وزارت اطلاعات، اداره تبليغات خارجي، بولتن اداره انتشارات و راديو، بولتن واحد مرکزي خبر، بولتن خبرگزاري پارس، بولتن خبري سازمان اطلاعات و امنيت کشور (ساواک)، بولتن ستاد مشترک ارتش، بولتن محرمانه نيروي زميني و دريايي و هوايي و ... بولتنهايي که گاه حتي خواننده‌اي نداشت و فقط جهت رفع تکليف و ارائه آمار راست و دروغ به نشر مي‌رسيد. فصل مشترک اين بولتنها پياده کردن مطالب راديوهاي بيگانه از قبيل بي‌بي‌سي، مسکو، پکن، و... بود که تکرار در تکرار به حساب مي‌آمد. طبيعتاً فلسفه ارائه چنين بولتنهايي ضمن معرفي کردن عملکرد آن سازمانها مي‌بايستي مطالبي تحليلي و خالي از شائبه ارائه مي‌کردند که مورد استفاده برنامه‌ريزان قرار گيرد. ولي چه سود که همه از دروغ بودن و گاه صحنه‌سازي در آن آگاه بودند. و مديران برنامه‌ريز چندان وقعي به اين خبرنامه‌ها نمي‌دادند. جالب اينجاست که گاه برخي از اين بولتنها هيچ سنخيتي با وظيفه اصلي سازمان متبوعه نداشت. مانند بولتن معرفي شده در اين شماره بهارستان که مربوط به نيروي‌هوايي شاهنشاهي است. طبيعتاً وظيفه نيروي هوايي شاهنشاهي بررسي اوضاع اين نيرو است و مربوط به هوا و هواپيمايي است نه زمين و راهپيمايي! اين بولتن جالب که مربوط به ضد اطلاعات نيروي‌هوايي است درست پنج روز قبل از پيروزي انقلاب اسلامي منتشر شده و شايد به جبر زمان به اخبار راهپيمايي مردم تهران و شهرستانها اختصاص يافته است. بولتن محرمانه را با هم مي‌خوانيم:
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ارسال به دوستان
نسخه قابل چاپ
