 |
| ماهنامه شماره 106 - صفحه 2 |
» ترور مظفرالدين‌شاه در پاريس
نيلوفر کسري با تأمين هزينه مسافرت تفريحي ـ درماني شاه که با اخذ وام از دولت روسيه صورت گرفته بود، شاه به کامران ميرزا برادرش جهت نظارت بر امور کشور اختيارات تام داده در روز 12 ذي‌الحجه 1317 (23 فروردين 1279) به همراه هئيتي بلند بالا سفر خود را از کاخ سلطنتي به روستاي کن آغاز کرد. اعضاي همراه شاه شامل امين‌السلطان (صدراعظم)، حکيم‌الملک (وزير دربار)، موثق‌الدوله، صنيع‌الدوله، اميربهادر جنگ، وزيرهمايون، ميرزا محمدخان وکيل‌الدوله (وزير تحريرات) نديم‌السلطان، امين حضور، ناصرالملک، عکاسباشي و «دکرادکاک» و دکتر خليل خان (دو پزشک مخصوص شاه) ميرزا حسن‌خان (مشيرالدوله بعدي) منشي امين‌السلطان و سيد حسين بحريني روضه‌خوان و مشاور ديني مظفرالدين شاه که به هنگام ترس از صاعقه و طوفان در زير عباي او پنهان مي‌شد، بودند.
شاه و همراهانش از طريق آذربايجان و مرز روسيه رهسپار فرنگ شدند او در اين سفر از فرانسه ـ بلژيک ـ هلند ـ اتريش بازديد کرده در پاريس بيش از يک ماه اقامت داشت و از سوي «لوبه» رئيس جمهوري فرانسه در دو مهماني شکوهمند مورد پذيرايي قرار گرفت و از اکسپوزيسيون پاريس که ايران هم در آن غرفه داشت ديدن کرد. روز پنجم اقامت در پاريس هنگامي که در کالسکه مخصوص همراه گارد ويژه پليس براي ديدار «دلکاسه» وزير خارجه فرانسه، رهسپار کاخ ورساي بود، از سوي يک جوان کارگر 27 ساله اهل جنوب فرانسه به نام «سالسو» که خود را با سرعت به کنار کالسکه شاه رسانده بود، مورد سوء قصد قرار گرفت، سالسو اسلحه کمري خود را روبه‌روي مظفرالدينِ شاه قرار داد و به صدد شليک گلوله به سوي او بر آمد ولي حکيم‌الملک وزير دربار که در کالسکه با صدراعظم مقابل شاه نشسته بود، با سرعت با مشت زير دست «سالسو» زد و گلوله او به سوي هوا رفت. امين‌السلطان هم اسلحه را از دست «سالسو» ربود و افسر پليس هم «سالسو» را دستگير کرده به زندان برد.
اين حادثه در روزنامه‌هاي پاريس منعکس شد. شاه در کاخ ورساي به ديدن «دلکاسه» رفت و «دلکاسه» از رويداد اين سوءقصد اظهار تأسف و از اينکه شاه ايران آسيبي نديده است ابراز خشنودي نمود و به خواهش او معاون رياست جمهور هم در تحقيقاتي که در دادگاه از «سالسو» انجام مي‌شد، شرکت کرد. 1 او محرکي نداشت و صرفاً روي احساس خود و عدم رضايت از حضور چنين مهماني در پاريس اين تصميم را گرفته بود.
شايان ذکر است اين امر مانع از ادامه سفر مظفرالدين شاه نشد و او پس از بازديد از موزه لوور به منطقه ييلاقي کنترکسويل فرانسه رفت و از آب معدني آنجا جهت درمان استفاده نمود. سپس رهسپار هلند شد و از کارخانه‌هاي اسلحه‌سازي آنجا ديدن کرد سپس به اتريش رفت و از مرکز آب‌درماني آنجا استفاده کرد او سپس از اروپا به دعوت سلطان عبدالحميد سلطان عثماني به استانبول رفت و در قصر مخصوص که براي اقامتگاه او اختصاص داده شده بود اقامت جست و با رجال کشور عثماني و نمايندگان سياسي مقيم استانبول ديدار کرد. چند بار هم در «قصر يلدز» کاخ اختصاصي سلطان عثماني مورد پذيرايي سلطان قرار گرفت و سپس از طريق بادکوبه و نخجوان به آذربايجان بازگشت و در دوم ماه شعبان 1318 (سوم آذر1279) با همراهان در ميان يک استقبال تشريفاتي وارد تهران شد. او پس از بازگشت از اين سفر «امين‌السلطان» را لقب «اتابک اعظم» داد و از خدمات او قدرداني کرد. 2
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1. سالسو محکوم به بيست سال زندان شد. او در دادگاه درباره انگيزه اين سؤ قصد گفته بود، من به حکم وجدان خود تصميم به اين سؤ قصد و ترور شاه ايران گرفتم ولي از ناموفق ماندن آن بسيار متأسفم. سالسو پس از يک سال در زندان پاريس درگذشت.
2. ابراهيم صفايي، رهبران مشروطه، ج 2، ص 81.
|
ارسال به دوستان
نسخه قابل چاپ
