» قهر جناب سناتور؛ خانه‌نشيني تقي‌زاده

نيلوفر  کسري

سيد حسن تقي‌زاده يکي از شخصيتهاي پر نفوذ و مهم عصر مشروطه که اواخر عمر خود به رياست مجلس سنا رسيده بود با هوش‌تر از آن بود که تغيير سياست رژيم ديکتاتوري را نفهمد و به قول عوام بو نکشد. او که ساليان سال (پس از روي کار آمدن سلسله پهلوي) به کارهاي دولتي، وزارتي و سفارتي دست زده بود و در اواخر عمر بر مسند رياست سنا نشسته بود برحسب حادثه‌اي به تغيير سياست ديکتاتوري پهلوي پي برد و خود از صحنه سياست کنار کشيد تا جا براي مهره‌هاي تازه نفس و مورد اطمينان بعدي باز شود. حادثه از اين قرار بود:

              ... در ايام عيد نوروز سال 1336 سناتور تقي‌زاده تصميم مي‌گيرد که به اتفاق حکيم‌الملک و ظهيرالاسلام از طريق خرمشهر مسافرت چند روزه‌اي به کويت بنمايد و هنگام عبور از مرز مامورين گمرگ از خروج ظهيرالاسلام جلوگيري مي‌کنند و مي‌گويند طبق دستور ايشان حق خروج از کشور را ندارند.

              سناتور تقي‌زاده مي‌گويد: من رئيس مجلس سنا هستم و در اينجا تعهد مي‌‌سپارم که ايشان را مجدداً به ايران باز گردانم ولي مامورين گمرک اين حرف را قبول نکرده و همچنان مانع مسافرت ظهيرالاسلام مي‌شوند و حتي از مرکز کسب تکليف مي‌نمايند و پس از آنکه مرکز موکداًَ مي‌گويد از خروج ظهيرالاسلام جلوگيري شود، سناتور تقي‌زاده سخت عصباني و آشفته گشته مي‌گويد: «وقتي تعهد و قول رئيس مجلس سنا براي يکي از دستگاههاي مملکت ارزش نداشته باشد، من آن رياست را قبول ندارم و از همان ساعت تصميم مي‌گيرد که براي هميشه کرسي رياست سنا را بوسيده و کنار بگذارد. کما اينکه اين عمل را کرد و صدرالاشراف بر جاي او تکيه زد».

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1. خواندنيها، سال1336، ش 69، ص 4 و 5.