» طوس، زادگاه حکیم ابوالقاسم فردوسي
محمدرضا حديدي
به نام خداوند جان و خرد كزين برتر انديشه بر نگذرد
بناي آرامگاه فردوسي در سال ۱۳۱۳ همزمان با جشن هزاره فردوسي در طوس نزديك مشهد افتتاح شد. طوس شهري تاريخي و اديب پرور در 20 كيلومتري مشهد است كه علاوه بر آرامگاه فردوسي بناي هارونيه نيز در اين شهر قرار دارد.
براي ساختن بناي آرامگاه بايد محل دقيق دفن فردوسي مشخص مي شد، زيرا پس از مرگ فردوسي، جنازهٔ او اجازهٔ دفن در گورستان مسلمانان را نيافت و در باغ خود وي يا دخترش در طوس دفن شد. منابع مختلف علت دفن نشدن او را در گورستان مسلمانان مخالفت يكي از دانشمندان متعصب طوس (به روايت چهار مقاله نظامي عروضي) دانستهاند و عطار نيشابوري در اسرارنامه اين داستان را به شكل نماز نخواندن «شيخ اكابر، ابوالقاسم» بر جنازهٔ فردوسي آورده است.
در سال 1305 هيئتي از كارشناسان محل تقريبي آرامگاه را يافتند و بعد با كاوش، محل دقيق آن را مشخص كردند. بعد از تعيين محل مقبره «آندره گدار» معمار فرانسوي ساختمان مكعبي شكل آرامگاه فردوسي را با تقليد از عناصر معماري هخامنشيان طراحي كرد و مهندسي آن را بر عهده گرفت.
مجسمه فردوسي و نيز كتبيههايي كه در داخل بناي آرامگاه وجود دارند و وقايع نگاري داستانهاي شاهنامه از شاهكارهاي هنرهاي تجسمي ايران به شمار ميرود. اين آثار توسط ابوالحسن صديقي حجاري شد كه بسياري او را بزرگترين مجسمه ساز ايران در دو قرن اخير ميدانند. قابل ذكر است كه پيكر مهدي اخوان ثالث شاعر معاصر و پر آوازه ايراني نيز در محوطه آرامگاه فردوسي آرميده است.
اين ابيات كه در يكي از حجاريهاي آرامگاه آمده است نشان از جاودانه بودن فردوسي در تمام اعصار دارد.
ازين باره من پيش گفتم سخن سخن را نيامد سراسر به بن
زگشتاسپ و ارجاسپ بيتي هزار بگفتم سرآمد مرا روزگار
گر آن مايه نزد شهنشه رسد روان من از خاك بر مه رسد
|
|
|
|
|
|
آغاز شاهنامه، نقش بسته بر بناي آرامگاه
|
استفاده از نگارههاي هخامنشي
|
بقاياي شهر قديمي طوس
|
|
|
|
|
|
|
به نام خداوند جان و خرد
|
جوانهايي كه حماسهسراي ديارشان را فراموش نميكنند
|
داستان چگونگي شكلگيري شاهنامه از زبان راقم آن سطور
|
|
|
|
|
|
|
در سكوت نظارهگر بازديدكنندگان است
|
روح او با حماسههايش فراتر از ابعاد اين خانه سنگي ميزيند
|
زندان هارونيه
|
|
|
|
|
|
|
ساختمان مكعبي شكل آرامگاه
|
سالها است در جوار سلطان طوس سرود تنهايي خود را مينوازد
|
نگارههايي از شاهنامه
|
|
|
|
|
|
|
نگارههايي از شاهنامه
|
|
نمو رستم در آغوش سيمرغ
|
|
|
|
|