» تولد اختر چرخ ادب

مظفر شاهدي

پروين اعتصامي شاعر بلندآوازه ايران در 25 اسفند 1285 (چند ماهي پس از پيروزي انقلاب مشروطيت) در تبريز متولد شد. پدرش يوسف اعتصامي (اعتصام الملک) از اهالي آشتيان و مادرش از مردمان تبريز بود.

پروين دوران مقدماتي علم آموزي و فراگيري (خواندن و نوشتن) زبان فارسي و نيز عربي را نزد خانواده خود آموخت و در سال 1291 همراه با خانواده به تهران آمد.

پدر او که از مسائل سياسي، اجتماعي و ادبي روز کشور اطلاعات قابل توجهي داشت در علم آموزي و هدايت پروين اعتصامي به سوي شعر و ادب نقش ارزنده اي بر عهده داشت.

پروين با پيشنهاد و خواست پدر خود، براي تحصيل زبان انگليسي وارد کالج آمريکايي در تهران شد و پس از مدتي نه چندان طولاني تسلط قابل توجهي در زبان انگليسي پيدا کرد. آشنايي او با زبان انگليسي بعدها در سرودن شعر هم کمک زيادي به وي کرد. پروين که از همان دوران نوجواني قريحه خود را در زمينه شاعري نشان داده بود، در سال 1303 از کالج امريکايي فارغ التحصيل شد. سروده هاي وي که از 8 سالگي آغاز شد از همان ابتدا مورد توجه جدي محافل ادبي پايتخت قرار گرفت و برخي از مهمترين ادبا و شاعران وقت کشور همچون ملک الشعراي بهار، اشعار او را به ديده تحسين نگريسته، توانايي چشمگير وي را در زمينه هاي مختلف شعري و ادبي، اعجاب آميز ارزيابي کردند و حتي برخي از اشعار پروين در نشريات آن روزگار به چاپ رسيد.

پدرش نيز که در مقطعي سردبير مجله بهار بود، در اشتهار او و چاپ نخستين سروده هايش نقش داشت تا جايي که بسياري از مخاطبان و خوانندگان اشعار او تا مدتها تصور نمي کردند نوجواني چون او سراينده اين آثار باشد، حتي برخي تا مدتها به غلط تصور مي کردند اعتصام الملک پدر پروين سراينده اين اشعار زيبا و در عين حال پر محتواست. پروين بعدها در برخي محافل و جلسات ادبي و شعري، که با حضور افرادي نظير بهار، دهخدا، محمد قزويني، سعيد نفيسي و ديگران برگزار شد، شرکت کرده و منظومه هايش را در حضور آنان ارائه مي کرد.

اين شاعره بزرگ سال 1313 با پسرعموي پدرش ازدواج کرد و راهي کرمانشاه شد، اما به علت عدم تفاهم با همسرش که هيچ گونه اطلاع و علاقه اي به شعر و ادب نداشت، پس از حدود کمتر از دو ماه طلاق گرفت و به تهران بازگشت. در حالي که اين شکست بر اشعار بعدي او تأثير بسزا و عميقي بر جا گذارد.

با گرايش روزافزون مردم به سوي پروين، ديوان اشعار او در سال 1314 به چاپ رسيد که با تحسين شعرا و منتقدين رو به رو شد.

طي سالهاي بعد، پروين اعتصامي اشعار و سروده هاي بيشتر و پر محتواتري از خود به يادگار گذاشت اما مرگ زود هنگام او در روز شنبه 16 فروردين 1320 که بر اثر بيماري حصبه (و در 35 سالگي) اتفاق افتاد، فرهنگ و فرهنگ دوستان و اهالي شعر و ادب فارسي را از سرمايه اي بزرگ محروم ساخت.

_________________________________

منابع

1. زينب يزداني، پروين اعتصامي، تهران، تيرگان، 1348، صفحات متعدد.

2. فضل الله گرکاني، تهمت شاعري، تهران، روزنه، 1356، صفحات متعدد.