» موزه تماشاگه زمان

مريم طارمي

به نام آنکه شب و روز را در پي هم آفريد

تماشاگه زمان نخستين موزه ساعت در ايران ، از موزه هاي وابسته به اداره کل موزه هاي بنياد مستضعفان است که در خرداد ماه 1378 افتتاح گرديد. اين مجموعه فرهنگي با به نمايش گذاردن ابزارهاي زمانسنجي روايتگر تاريخ علم زمانسنجي است که قدمتي چهار هزار ساله دارد .

گذشت زمان از موضوعاتي بوده که در طول تاريخ همواره ذهن آدمي را به خود مشغول داشته و از اين رو  بشر در جهت يافتن وسيله اي براي اندازه گيري زمان تلاش مي کرده است. انسانهاي اوليه احتمالاً با طلوع خورشيد، پيدايش شب و ظهور ستارگان فعاليتهاي خويش را تنظيم مي کردند، اما رفته رفته براي سنجش زمان ابزارهايي نظير ساعتهاي آفتابي، آبي، شني و سوختي، و با پيشرفت علم، انواع ساعتهاي مکانيکي ساخته شد.

تماشاگه زمان مکاني است که بخشي از تلاشهاي بشري در زمينه ساخت انواع ابزارهاي سنجش زمان را به نمايش گذارده است. در بخش فضاي باز اين موزه ، ماکت انواع ساعتهاي ابتدايي نظير ساعتهاي آفتابي، آبي، شني، سوختي و آبي مکانيکي به چشم مي خورد که بازديدکنندگان مي توانند از نزديک با شکل و نحوه کارکرد ساعتهاي بسيار قديمي آشنا شوند. در داخل ساختمان موزه که از دو طبقه تشکيل شده، سير تکامل انواع ساعتهاي مکانيکي متعلق به قرن هفدهم تا بيستم ميلادي در معرض نمايش قرار گرفته است، ساعتهايي نظيرساعت شاهيني، آونگي، روميزي، ديواري و ايستاده که هر يک از آنها تلفيقي از هنر و صنعت ساعت سازي را به تصوير مي کشد. گويي هنرهاي مختلفي همچون مجسمه سازي، ميناکاري، معرق و ... در چرخ دنده هاي زمان تجلي يافته اند.

در طبقه دوم موزه ساعتهاي جيبي معمولي و ساعتهاي جيبي سفارشي متعلق به شخصيتهاي برجسته تاريخي و سياسي، ساعتهاي ويژه اي چون ساعت کارت زني، شيفت نگهباني، ساعت کشتي و همچنين ساعتهاي مچي در انواع مختلف دستبندي و دو زمانه به چشم مي خورد. در بخش تقويمها نيز با تقويمهاي مختلف ايراني، معرفي شخصيتهاي برجسته در امر تقويم نويسي، ماکت قديمي ترين سند تاريخدار ايراني (کتيبه بيستون) رو به رو مي شويم که از بخشهاي جالب اين موزه محسوب مي شود و علاقه مندان خاص خود را دارد .

از ديگر بخشهاي نمايشي موزه مي توان به بخش نمايش انواع فسيلهاي مربوط به دوران مختلف زمين شناسي و معرفي ساعتها و ساعت سازان معروف اشاره کرد.

اين موزه با فراهم آوردن زمينه اي مناسب به موضوعاتي چون مفهوم زمان، ديدگاه اقوام و ملل مختلف و نگرش آنها نسبت به زمان و چگونگي تکامل صنعت ساعت و ساعت سازي پرداخته است. آنچه جذابيت اين موزه را دو چندان کرده، بناي تماشاگه زمان است که از بناهاي برجسته به لحاظ معماري و گچبري به شمار مي رود که چشم هر بيننده اي را خيره مي سازد و بي شک تحسين برانگيز است، گويي ما را به ديدن زيبايي نهفته در هنر و صنعت فرا مي خواند.

تماشاگه زمان در تهران، خيابان ولي عصر (عج)، خيابان سرلشگر فلاحي (زعفرانيه)، نبش چهارراه پرزين بغدادي واقع شده است. اين مجموعه جالب و منحصر به فرد همه روزه از ساعت 9 صبح الي 16 بعد از ظهر (به غير از جمعه و ايام سوگواري) مقدم بازديدکنندگان، علاقه مندان و گروههاي دانش آموزي را گرامي مي دارد.