دیگر مطالب خواندنی این شماره

 کتاب

با من به سرزمين بختياري بيائيد

نويسنده: دكتر اليزابت مكبن روز (بي بي افروز)

ترجمه: مهراب اميري

چاپ اول 1373 تهران انتشارات سعدي

اين كتاب شامل پيشگفتار و 13 فصل است. در فصل هاي هشتم و نهم درباره ازدواج و زناشويي و مقام و موقعيت زن در بختياري مطالبي نوشته شده است. دكتر مكبن روز در مدت كوتاه عمرش بيش از هر زن ديگري به سير و سياحت پرداخت و به اغلب كشورهاي جهان مسافرت كرد و حوادث فراواني را پشت سر گذاشت. او در اين كتاب به شرح ماجراهاي هيجان انگيز اقامت خود در ايل بختياري، يكي از قدرتمند ترين عشاير ايران بين اصفهان و كرمانشاه پرداخته است. وي اطلاعات بسيار جالبي از زندگي اجتماعي آداب و رسوم و سنن محلي و باورها و اعتقادات و نحوه زندگي مردم ايل بختياري به دست مي دهد. دكتر مكبن روز در اوايل جنگ جهاني اول به تقاضاي دولت روسيه به عنوان يك پزشك ارتشي از ايران به صربستان رفت و در جبهه هاي روسيه به مداواي مجروحين پرداخت، در حين انجام وظيفه به بيماري تيفوئيد دچار شده و چندي بعد درگذشت.

دكتر مكبن روز بعد از لايارد، دومين فرد خارجي بود كه موفق شد مدت مديدي در ميان ايل بختياري به سر برد و از نزديك با طرز زندگي و آداب و رسوم و سنن ملي آنها آشنا شود. وي مي نويسد: من در كسوت يك پزشك به تمام مناطق بختياري سفر مي كردم و اغلب از بي بي هاي بزرگ و مادران و بستگان خوانين عيادت مي كردم. اين نوع عيادت ها چند هفته يك بار صورت مي گرفت و بيشتر بيماران خود را در قلعه ها معاينه و مداوا مي كردم. همين رفت و آمد ها سبب شد كه بين من و بيشتر خانم ها يك دوستي و رفاقت خاصي به وجود آيد و همين صميميت و يكرنگي مرا قادر ساخت كه از طرز تفكر و كنش و واكنش آنان در روزهاي شادي و سرور و يا مصيبت و بدبختي با خبر شوم و همچنين مطالب زيادي از آداب و رسوم و سنن ملي خود را براي من بازگو كنند.

اين كتاب كه يك خانم پزشك سياح آن را نگاشته حاوي مطالب جالبي درباره موقعيت زن به خصوص در ايل بختياري است.

نمونه هايي از متن كتاب : در بين نسل جديد و بي بي هاي جوان كمتر كسي را مي توان يافت كه بي سواد باشد ... دختران و پسران هفت هشت ساله به اتفاق روزانه بين چهار تا پنج ساعت در مكتبخانه نزد ملا مشغول سواد آموزي هستند. آنها در دراز مدت و به طور متناوب ادبيات فارسي و عربي را مي آموزند و شايد هم به همين علت است كه اگر يك زن جوان متأهل با داشتن دو بچه به تحصيل ادامه دهد، در بين بختياري ها غير عادي به نظر نرسد. (ص86-87)

انزوا و گوشه گيري در بين مسلمانان جايي ندارد. مارسدن Marsden در سفرنامه اش مي گويد: زنان عرب مسلمان جاوه در حد زنان هلندي از آزادي بهره مي برند. زنان بختياري در حال حاضر در همان موقعيتي هستند كه در گذشته دور قرار داشتند.

... بعد از دوران جاهليت يعني در عصر اسلام زن ها در مشرق زمين موقعيت هاي مهمي كسب كردند در تاريخ اسلام فهرست طولاني از نام اين گونه زن ها به چشم مي خورد. (ص93)

در حال حاضر زن ها بخوبي از عهده امور محوله بر مي آيند. از خانه خوب مراقبت مي كنند. اطفال را طبق شئونات خانوادگي تربيت مي كنند. از بي بند و باري و هرزگي و انواع فساد اخلاقي كه در غرب وجود دارد، در اينجا خبري نيست. (ص65)