در سال 1309 قمري ناصرالدين شاه سفري به عراق عجم داشت در اين سفر دکتر ژرار فوريه فرانسوي پزشک دربار که از سال 1306 قمري به اين سمت منصوب شده بود از همراهان بود. در اين شماره دو روايت که چندان تفاوتي با هم ندارند از پوشش زنان ارمني روايت ميشود يکي از سفرنامه دکتر فوريه و ديگري از سفرنامه ناصرالدينشاه و اين پوشش براي هر دو راوي به يک اندازه تازگي دارد:
اولين روايت از دکتر فوريه نقل ميشود: «18 ذيالقعده 1309 ق / 14 ژوئن: از قصبه بزرگي که ساکنين آن از ارامنه اند و کشيشان ايشان علم به جلو به استقبال آمدند گذشتيم. زنان اين قصبه کلاه استوانهاي بلند بر سر دارند که دور آن را پارچهاي سرخ پيچيدهاند و با لچکي سفيد گلدار که دور دهان بستهاند صورت رنگ پريده خود را پنهان کردهاند هيچ کس اين زنان عيسوي را به اختيار اين حجاب مجبور نميکند فقط خود ايشان خواستهاند که اين رسم اسلامي را رعايت کرده باشند». 1
ناصرالدين شاه نيز مانند فووريه براي اولين بار است که اين پوشش را ميبيند و به همان اندازه حيرت ميکند: «بعد رسيديم به ده کلاو * که زير کوه دست چپ واقع بود يعني در همان دهنهاي است که ميرود به آستانه و مال محمدتقي خان پسر حاجي رضاقلي خان است. رعاياي کلاوه اغلب ارمني هستند. اينجا که رسيديم ديديم همه اهل ده سر راه ايستادهاند. به شکل غريبي زنهاي ارامنه همه سرهايشان را مثل شال و کلاه بسته چانه و دهنشان را هم بسته بودند. کشيشي هم داشتند که جبه پوشيده بود وضع لباس و هيئتشان خالي از تماشا نبود».2
زن ارمني با پوشش خاص خود
زن کلداني. اين پوشش با توصيفات راويان بيشتر همخواني داشت تا پوشش ديگر زنان ارمني