بناهاي تاريخي

خانه پروين اعتصامي 

آسيه آل­احمد

پروين اعتصامي شاعر معاصر ايران درتبريز متولد شد و در همان دوران کودکي به همراه خانواده به تهران آمد. پدر او هم در تبريز و هم در تهران خانه مسکوني داشت. اين منازل گرچه صاحبان ديگر پيدا کرد ولي توسط سازمان ميراث فرهنگي خريداري شد و به ثبت ملي رسيد. معماري اين خانه‌ها متعلق به دوره پهلوي اول است. منزل تبريز توسط سازمان ميراث فرهنگي مرمت و بازسازي شده است و اين خانه درخيابان عباسي، جنب مسجد ميرآقا، کوچه ساوجبلاغي، پلاک ۶ واقع شده اين اثر در تاريخ ۲۸ اسفند ۱۳۸۵ با شمارهٔ ثبت ۱۸۶۸۱ به‌عنوان يکي از آثار ملي ايران به ثبت رسيده است. ¹

منزل تهران که اکنون در اختيار خانواده ديگري است تا قبل از انقلاب خانه‌اي با متراژ بالا بوده است و عمارت بزرگ و شاه‌نشين داشته است ولي با ساخت دو ديوار در حياط خانه را به سه قسمت کوچکتر تقسيم کردند. اين خانه در سال 84 در فهرست آثار ملي قرار گرفت و آن را ثبت ملي کردند اما اقدامي اساسي براي مرمت آن انجام نشد.

خانه سمت راست چند سال پيش توسط شهرداري منطقه دوازده تهران خريداري شد و با يک بازسازي کامل که در عکس هم مشاهده مي شود دراختيار کميته ملي موزه‌ها (ايکوم) قرارگرفت. کف ساختمان سراميک شده، نماي بيروني سفيد رنگ و سازه‌هاي ساختمان نيز تغيير داده شده‌اند. اين تغييرات و نوع بازسازي مورد انتقاد سازمان ميراث فرهنگي قرار گرفت و معتقد بود که اين ساختمان نوسازي شده است.

اما خانه وسط که بخشي از عمارت اين ساختمان است در مالکيت دو خواهر قرار دارد. اين مالکان خصوصي سعي مي‌کنند تا خانه را به هر نحوي که شده نگه دارند. خانواده "آداب" حدود 50-40 سال قبل خانه مياني را از برادر پروين خريده‌اند. اما اکنون رطوبت ديوارها و سقف اين عمارت بسيار زياد است و در برخي از اتاقهاي آن بخشي از ديوار و سقف ريخته و يا تبله کرده است. که براي بازسازي آن نتوانسته‌اند از مسئولين پاسخ مناسب بگيرند.

خانه سمت چپ نيز که مالک خصوصي دارد از وضعيت نابسامان اين خانه به تنگ آمده است چندي پيش با اعلام شکايت به ديوان عدالت اداري اين اثر تاريخي را از فهرست آثار ملي خارج کرد تا با مجوز تخريب و ساخت و سازي که از شهرداري مي‌گيرد بتواند به جاي اين بخش از خانه، آپارتماني چند طبقه بسازد. اين خانه همچنان بلا تکليف است و وضعيتي مشخص ندارد. ²

_______________________________

خانه پروين اعتصامي در تبريز

تصويري از داخل خانه پروين در تبريز

تصويري از بازسازي منزل پروين در تبريز

تصويري از سقف منزل پروين در تهران

خانه سمت چپ که اکنون محل استقرار کميته ايکوم است