مظفر شاهدي

ملك‌الشعراي بهار در اول ارديبهشت 1330 بدرود حيات گفت. محمدتقي ملك‌الشعراي بهار شاعر، نويسنده، پژوهشگر، سياستمدار و از مهمترين و برجسته‌ترين چهره‌هاي ادبي و فرهنگي ايران در سال 1304 قمري/ 1265 شمسي در شهر مشهد متولد شد. پدرش حاج محمدكاظم فرزند محمدباقر كاشاني رئيس صنف حريربافان مشهد و او فرزند حاج عبدالقدير خاراباف (خارا نوعي پارچه ابريشمي موج‌دار) بود. حاج محمدكاظم پدر محمدتقي شاعر و ملك‌الشعراي آستان قدس رضوي بود. محمدتقي كه شاعري را از هفت سالگي آغاز كرده بود ابتدا ادبيات فارسي را نزد پدر آموخت و سپس در نزد ميرزا عبدالجواد اديب نيشابوري و صیدعلي خان درگزي معلومات ادبي‌اش را تكميل نموده و با مطالعه شخصي پيرامون مسايل سياسي، اجتماعي، فرهنگي و ادبي ايران و جهان دانش خود را روزافزون كرد. محمدتقي تخلص شعري خود را از بهار شيرواني شاعر عصر ناصرالدين شاه وام گرفته و پس از درگذشت پدر، در سن هجده سالگي و به فرمان مظفرالدين شاه عنوان ملك‌الشعرايي آستان قدس رضوي را به دست آورد. ملك‌الشعراي بهار از همان عنفوان جواني شاعري نام‌آور شد و همزمان به امور اجتماعي سياسي علاقه‌مندي نشان داده با شكل‌گيري نهضت مشروطيت ايران به حمايت از آن پرداخت و در دوران مشروطيت اشعار و قصايدي در آن باره سرود كه سخت مورد توجه قرار گرفت. در سال 1328ق در شعبه حزب دموكرات ايران در مشهد عضويت يافته و روزنامه نوبهار را كه ناشر افكار اين حزب بود، بنياد نهاد. در سال 1332ق از حوزه انتخابیه درگز و كلات و سرخس به نمايندگي مجلس شوراي ملي انتخاب شده به تهران آمد و مدتي بعد تحت فشار روس و انگليس به قم و سپس بجنورد تبعيد شد. همزمان با كودتاي سوم اسفند 1299 دستگير شد و در سال 1302 به نمايندگي از مردم ترشیز وارد مجلس شد . از مخالفان رضاخان بود و پس از آغاز سلطنت او از امور سياسي كناره گرفت و در دوره رضا شاه بارها تبعيد و زنداني شد. در سال 1323 مدتي وزير فرهنگ شد و در دوره 15 مجلس شوراي ملي نماينده تهران بود. سروده ها و اشعار ملك‌الشعراي بهار فصل نويني در ادبيات سياسي، اجتماعي كشور گشود. بهار به ويژه در انتقاد از روش استبدادي حكومت در دوره رضا شاه اشعار با ارزشي سروده است. بهار نهايتاً در اول ارديبهشت 1330 درگذشت.

________________________________________

مأخذ: برگزيده و شرح ملك‌الشعراء بهار، به كوشش حجت‌الله اصيل، چاپ اول، تهران، فرزان، 1374، صص هفت – يازده.