زهرا عباسي

در زمان فتحعلي‌ شاه اختلافات مرزي و سياسي ايران و عثماني پس از يک سلسله نبرد بين قواي دو کشور و شکست نيروهاي عثماني از ايران و در نتيجه عقد معاهده ارزروم در ربيع‌الثاني 1239ه.ق، برطرف و از آن پس در مرزهاي دو کشور آرامش برقرار گرديد.

در سال 1323ه.ق دولت عثماني با سوء استفاده از اوضاع ايران به واسطه تغيير رژيم از استبدادي به مشروطه، متدرجاً به چند نقطه از نواحي مرزي تجاوز کرد و ساوجبلاغ (مهاباد) را متصرف گرديد.

به دنبال اعتراض بريتانيا و روسيه به اين عمل ترکها مجبور به تخليه ناحيه مزبور شدند، ليکن دو سال بعد ضمن بحراني که در حکومت محمدعلي‌شاه به پا گرديده بود، در 9 خرداد 1286 (1325ه.ق) قواي عثماني به سرکردگي اسماعيل سميتقو بار ديگر مرزهاي ايران را مورد تجاوز قرار داده دست به قتل و غارت زدند و براي بار دوم ساوجبلاغ (مکري) را تصرف کردند. مجدداً انگليس و روس مداخله کرده آنان را به عقب‌نشيني واداشتند و ايران و ترکيه را به تشکيل مجدد کميسيون مرزي سابق ترغیب کردند.

در اين کميسيون از طرف بريتانيا و روسيه نيز نمايندگاني تعيين شدند تا در صورت لزوم اختلافات را به حکميت حل و فصل کنند. در سال ( 1331ه.ق) اعضاي اين کميسيون کار خود را آغاز نمود و توانست با گفت‌وگو و مذاکره اختلافات مرزي در کشور را حل نمايد.